احکام شرعی - احکام رهن - تطابق با فتوای آیت الله العظمی سیستانی

2300 - ( رهن آن است كه انسان مالي را نزد ديگري گرو طلب ، يا مالي كه ضامن آن مي باشد قرار دهد، كه اگر آن طلب يا مال را نپرداخت بتواند عوض آن را از آن مال به دست آورد.) رهن آن است که بدهکار مقداری از مال خود را نزد طلبکار بگذارد که اگر طلب او را ندهد طلبش را از آن مال به دست آورد.

2301 - در رهن لازم نیست صیغه بخوانند و همین قدر که بدهکار ( يا گرو دهنده مال خود را به قصد گرو به گرو گيرنده بدهد و او به همين قصد بگيرد، رهن صحيح است .) مال خود را به قصد گرو به طلبکار بدهد و طلبکار هم به همین قصد بگیرد رهن صحیح است .

2302 - گرو دهنده و کسی که مال را به گرو می گیرد باید مکلف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز گرو دهنده ( بايد مفلس و سفيه نباشد. (معناي مفلس و سفيه در مسأله 2254 گذشت )ولي اگر مفلس باشد ليكن مالي را كه گرو مي گذارد مال او نباشد يا از اموالي نباشدكه از تصرف در آنها منع شده ، اشكال ندارد.) در حال بالغ شدن باید سفیه نباشدیعنی مال خود را بیهوده مصرف نکند بلکه اگر به واسطه ورشکستگی یا برای آن که بعداز بالغ شدن سفیه شده حاکم شرع او را از تصرف در اموالشان جلوگیری کرده باشدنمی تواند مال خود را گرو بگذارد.

2303 - انسان مالی را می تواند گرو بگذارد که شرعا بتواند در آن تصرف کند ( و اگر مال كس ديگر را با اجازه او گرو بگذارد صحيح است .)و اگر مال کس دیگر را گرو بگذارد در صورتی صحیح است که صاحب مال بگوید به گرو گذاشتن راضی هستم .

2304 - چیزی را که گرو می گذارند باید خرید و فروش آن صحیح باشد پس اگر شراب و مانند آن را گرو بگذارند درست نیست .

2305 - استفاده چیزی را که گرو می گذارند، ( مال مالك آن است چه گرو دهنده و چه كس ديگر باشد.) مال کسی است که آن را گروگذاشته .

2306 - ( گرو گيرنده نمي تواند مالي را كه گرو گرفته بدون اجازه مالك آن ، چه گرو دهنده باشد چه كس ديگر مالك كسي كند، مثلا ببخشد يا بفروشد ولي اگر آن راببخشد يا بفروشد بعد او اجازه نمايد اشكال ندارد.) طلبکار و بدهکار نمی توانند مالی را که گرو گذاشته شده بدون اجازه یکدیگر ملک کسی کنند مثلا ببخشند یا بفروشند ولی اگر یکی از آنان آن را ببخشدیا بفروشد بعد دیگری بگوید : راضی هستم اشکال ندارد.

2307 - ( اگر گرو گيرنده چيزي را كه گرو برداشته با اجازه مالك آن بفروشد پول آن مثل خود مال گرو نمي باشد و همچنين است در صورتي كه بي اجازه او بفروشد و بعدمالك امضاء كند ولي اگر گرو دهنده آن چيز را با اجازه گرو گيرنده بفروشد كه عوض آن را گرو قرار دهد بايد همين كار را بكند و در صورتي كه تخلف نمايد معامله باطل است مگر آن كه گرو گيرنده آن را اجازه دهد.) اگر طلبکار چیزی را که گرو برداشته با اجازه بدهکار بفروشد پول آن هم مثل خود مال گرو می باشد.

2308 - اگر موقعی که باید بدهی خود را بدهد طلبکار مطالبه کند و او ندهدطلبکار می تواند در صورتی که وکیل از طرف مالک باشد ( در فروش و برداشت طلب خود، مالي را كه گرو برداشته بفروشد طلب خودرا بردارد و در صورتي كه وكالت نداشته باشد لازم است از بدهكار اجازه بگيرد واگر دسترسي به او ندارد بايد براي فروش و برداشت طلب خود از پول آن از حاكم شرع اجازه بگيرد و در هر دو صورت اگر زيادي داشته باشد بايد زيادي را به بدهكاربدهد.) مالی را که گروبرداشته بفروشد و طلب خود را بردارد و باید بقیه را به بدهکار بدهد و چنانچه وکالت از مالک نداشته باشد اگر به حاکم شرع دسترسی دارد باید برای فروش آن از حاکم شرع اجازه بگیرد.

2309 - اگر بدهکار غیر از خانه ای که در آن نشسته و چیزهایی که ( مانند اثاثيه محل احتياج اوست ...) ماننداثاثیه خانه محل احتیاج او است چیز دیگری نداشته باشد طلبکار نمی تواند طلب خودرا از او مطالبه کند ولی اگر مالی را که گرو گذاشته خانه واثاثیه هم باشدطلبکار می تواند بفروشد و طلب خود را بردارد.