عنوان : اوضاع آينده ايران
نوع : مصاحبه
تاریخ شمسی : 3 آبان 1357
تاریخ قمری : 22 ذي القعده 1398
جلد : 4
متن :
سئوال : [درباره تحول وضع در ايران امروز چه فكر مي كنيد؟ فكر نمي كنيد كه به يك بن بست رسيده است وبا انعطاف ظاهري سياست شاه ، تجديد نظري در استراتژي شما موثر خواهد بود؟]
جواب : وضعيت رژيم است كه به بن بست كشيده شده است . رژيم مي خواهد راه حل خود رابه ملت تحميل كند. مردم در بن بست نيستند؛ مردم مي خواهند اين رژيم نباشد. هر راه حلي كه منجر به بقاي اين رژيم گردد مواجه با بن بست مي شود؛ زيرا مردم آن را نخواهندپذيرفت .
-[شما گفته ايد نمي ترسيد كه رشته قيام عمومي به دست كمونيستها و چپيهاي افراطي بيفتد. با وجود اين يكشنبه "22 اكتبر 78" هزار و پانصد دانشجوي دانشگاه تهران با شعارهاي كمونيستي تظاهر كردند(1).اين امكان ، اين فرض را مي دهد كه كمونيسم اسطوره نيست بلكه وجود دارد و سازمان مي يابد. ]
-اگر فرض كنيم تمام اين هزار و پانصد نفر - و حتي چند برابر اين عده - ماركسيست واقعي بوده باشند، در برابر سي ميليون نفر كه به نام اسلام قيام كرده اند نيرويي به حساب نمي آيند. اما مسئله مهم اين است كه با توجه به گذشته ، عده ماركسيستها بسيار كمتر شده است . علت آن است كه اسلام در ابعاد سياسي ، اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي ، نيازهاي مردم را براي ترقي واقعي برمي آورد. وقتي ما با وجود اين رژيم كه عليه اسلام است وكارش ناراضي تراشي است ، به اين كار بسيار با اهميت از راه اقناع جوانان توانا شده ايم ،همين امر نشان مي دهد كه در صورت استقرار يك حكومت اسلامي و بسط آزاديها وافزايش امكانات ترقي واقعي براي مردم ، مي توان از راه بحث و اقناع - با عملي كردناسلام - آنها را كه خواهان حقيقت و عدالتند به دامن اسلام بازگرداند.
-[شما آقاي مهندس بازرگان را به حضور پذيرفتيد و آقاي دكتر كريم سنجابي نيز به پاريس مي آيد؛ وگفته مي شود آيت الله شيرازي (2) هم خواهد آمد. معروف است كه همه اينها هوادار سياست آشتي هستند. آيا شما به اين سياست ملحق مي شويد؟ آيا فكر مي كنيد در ميان مخالفان سياسي ، جبهه ملي وديگران ، مرداني با وزن و اعتبار كافي براي جانشيني اين دولت وجود دارد؟]
-من با روش آشتي و بينابيني مخالفم و از اول هم با اين روش مخالف بودم . علت هم آن است كه اين كار نه رژيم شاه را از بن بست خارج مي كند - چرا كه علت در بن بست قرارگرفتنش برنامه هايي است كه مامور اجرايشان بوده است - و نه از فشار و اختناق و كشت وكشتار مي كاهد. اگر همه به طور روشن و قاطع اين موضع را اتخاذ كنند كه رژيم شاه بايدبرود، ديگر رژيم ناگزير مي شود سياست خسته كردن را از راه كشتارهاي مستمر وروشهاي تازه فشار و اختناق كنار بگذارد و پيروزي ملت نزديكتر مي شود. كساني كه لياقت سرنگون كردن اين رژيم را داشته باشند، البته با اين كار خود ثابت مي كنند كه توانايي اداره كشور را نيز دارند.
-[شما اظهار كرديد كه مقامات روحاني شيعه قصد ندارند خود حكومت كنند. آيا فكر مي كنيد كه مخالفان سياسي قادر به اين كار هستند بدون آنكه خطر وخيمتر شدن جدي وضع در بين باشد؟]
-در صورتي كه شرط فوق را به دست بياورند - با حمايت مردم و روحانيت - مخالفاني كه وصفشان در سئوال بالا گذشت به اين كار قادر مي شوند.
-[در غرب فكر مي كنند كه رفتن شاه يك خلا خطرناك به وجود مي آورد. آيا مي توانيد سازش موقتي را با اين سلسله ، شاه يا فرزندش ، به شرط آنكه واقعا سلطنت كند و نه حكومت ، مورد توجه قرار دهيد؟]
-اين خلاي كه شما از آن صحبت مي كنيد هم اكنون وجود دارد؛ و مشخصه رژيمهايي نظير رژيم شاه ، اين است كه كشور را ميان بن بست و خلا نگاه مي دارند و كشور را به خرابي و تباهي مي برند. براي خارج شدن از بن بست و خلا، بايد اين رژيم جاي خود رابه رژيمي بسپرد كه مبعوث ملت مسلمان باشد.
-[مسلم است كه رژيم در پي آشتي است و جدا در آرزوي بازگشت شما به ايران است . (3) آيا شما به طور قطعي اين امر را تا وقتي شاه در ايران است منتفي مي دانيد؟]
-تا وقتي شاه در ايران است ، من به ايران باز نمي گردم .
-[شما قدرتهاي بزرگ را محكوم مي كنيد. اين امر، اين احساس را برانگيخته است كه شما سرسخت وآشتي ناپذيريد. آيا نمي توانيد در اين محكوميت ، محض اطمينان به افكار عمومي غرب كه با قيام مردم كشور شما همدردي مي كنند، تخفيف قائل بشويد؟]
-من دولتهاي بزرگ را در تجاوز به حقوق مردم كشور محكوم مي كنم ، و نه مردم اين كشورها را. از مردم غرب كه از قيام مردم ايران حمايت مي كنند اظهار سپاسگزاري كرده و مي كنم .
-[از قرار، ترجيح شما يك جمهوري اسلامي است . از قول شما گفته اند كه كار رژيم سلطنتي به استبدادمي كشد، با وجود اين هستند رژيمهاي جمهوري اسلامي كه از بعضي از رژيمهاي سلطنتي استبدادي ترند. در اين باره چه نظر داريد؟]
-دولتهاي استبدادي را كه وجود دارند نمي توان حكومت اسلامي خواند تا شما بتوانيدسلطنتي آن را با جمهوري آن مقايسه كنيد. رژيم اسلامي با استبداد جمع نمي شود. آن رژيمهاي جمهوري هم كه استبدادي هستند در اسم جمهوري هستند و در محتواسلطنتي .
-[آيا شما به طور دائم از همكاري مشاوران لايق كه شما را در اتخاذ يك سياست واقع بينانه در زمينه مسائل اقتصادي و سياسي كمك كنند، برخورداريد؟]
-در كشور ايران ، افراد لايق بسيار وجود دارند. رژيم حاضر مانع از آن است كه اين استعدادها در سازندگي كشور به كار دعوت شوند. اين استعدادها موافق وظيفه اسلامي ،اطلاعات و نظرهاي خود را به اطلاع من مي رسانند.
-[آيا شما مي پذيريد شرايط جديد و مشخصي را براي تشكيل يك دولت گذرا و انتقالي پيشنهاد كنيد؟]
-اين حكومت انتقالي با سقوط شاه بايد تشكيل گردد و البته شرايط آن اعلام خواهد شد.
پانویس :
بزرگتر