عنوان : ويژگيهاي جمهوري اسلامي
نوع : گفتگو
تاریخ شمسی : 10 دي 1357
تاریخ قمری : 1 صفر 1399
مخاطب : كلود شايه "نماينده مخصوص كاخ اليزه " و ژاك روبر "مدير كل سياسي و مسئول امور خاورميانه و ايران و رئيس امور كنسولي در وزارت امور خارجه فرانسه "(1)
جلد : 5
متن :
[كلود شايه : در ابتداي اقامت حضرتعالي ، ما خدمتتان رسيديم و قبلا هم صحبت كرده و اطلاع
داديم ، كه هيچ گونه ممانعتي براي ماندنتان در فرانسه وجود ندارد. ]
امام : متشكرم .
[كلود شايه : حضرتعالي فراموش نفرموده ايد، كه در دفعه قبل خطوط كلي جنبش را تشريح فرموديد.من در تماس خودم با مقامات عاليه ، اهداف نهضت را به آنها منتقل كردم . در عين حالي كه توجه داريم كه مسائل حضرتعالي ، مسائلي است مربوط به امور داخلي ايران ، مع ذلك حالا آمده ايم عرض كنيم ، كه ما به تمامي اين مسائل توجه داريم و توجه كرده ايم . شرايط قبلي ، به سرعت تغيير مي كند و رو به جلواست ؛ و فكر نمي كنيم كه بايد به اين مسائل مشغول شويم ، و توجه داشته باشيم . همكار من - كه بيشتر ازمن صلاحيت دارد - اين بار همراه من آمده است ، تا اين توجهات را به نظر حضرتعالي برساند. وزيرامور خارجه فرانسه توجه خاص و عميقي دارد كه اين شخص را همراه من به ملاقات جنابعالي فرستاده است .
ژاك روبر: از فرصت و ملاقاتي كه به ما داده و ما را پذيرفته ايد تشكر مي كنم و توجه شما را به اين نكته جلب مي كنم كه همان طور كه موسيو شايه گفتند، هدف ما دخالت در امور ايران نيست ؛ بلكه منظور از اين ملاقات و مذاكره ، كسب اطلاع است . دولت فرانسه علاقه مند است ، آنچه را كه در دنيااتفاق مي افتد بفهمد؛ و طبيعتا در سياست خود مستقل عمل مي كند. اين اطلاعات را ما براي سياستمستقل خود لازم مي دانيم . ما، نسبت به مردم ايران علاقه قديمي داريم . من در وزارت خارجه فرانسه مسئول امور خاورميانه و امور ايران هستم . مسائل سختي كه در ايران در ماههاي گذشته رخ داده است توجه ما را به خود جلب كرده است . نفوذ قطعي شما در ايران ، ما را بر آن داشته است كه خدمت شمابرسيم و چند سئوال در اين باره بكنيم . اولين مطلب ، تحليل كلي از مسائل ايران - خصوصا راجع به دولت بختيار و احتمال تشكيل شوراي سلطنت - است . ]
امام : مكرر گفته ايم كه ما و ملت ، تحمل شوراي سلطنت و شاه را نخواهيم كرد. تمامي بدبختيهاي ما، از شاه و رژيم سلطنت است . بختيار هم مثل اسلافش چند روزي خواهدبود و كنار خواهد رفت .
[ژاك روبر: منظور شما اين است كه حتي رفتن شاه به خارج هم راه حل نيست ؟]
امام : خير.
[ژاك روبر: آيا استعفاي كامل [شاه ] مورد نظر است ؟]
امام : استعفاي كامل ! او الان هم كنار است . استعفا مطرح نيست . ما از اول او را قانوني نمي دانستيم ؛ حالا هم كه همه راي به خلع او داده اند. مردم رژيم سلطنت را نمي خواهند؛همه را نفي كرده اند، سلطنت خلاف قوانين ماست .
[ژاك روبر: آنچه كه ما از اول اين بحران فهميديم ، رژيم سلطنت براساس قانون اساسي 1906 است وادامه اين رژيم از قبل است . مسئله اساسي ، عدم اجراي قانون است ، كه قدرت مذهبي را در درجه اول قرار مي دهد. آيا اين تغيير كرده است ؟]
امام : اصل قانون اساسي اين است كه سلطنت و همه رژيمها بايد به تصويب مردم باشد. مسئله رژيم ، بدون رضايت مردم ، هيچ اساس ندارد. مردم الان - تماما - نه شاه و نه سلطنت پهلوي را مي خواهند، و نه رژيم سلطنتي را؛ بلكه جمهوري "جمهوري اسلامي "را مي خواهند.
[ژاك روبر: بنابراين آنچه مطرح است سلطنت اين يا آن خانواده مورد نظر نيست ؛ آنچه در اين قانون اساسي به جاي سلطنت ، جايگزين مي شود جمهوري - جمهوري اسلامي است . ممكن است بحثي درباره اين جمهوري و اسلامي بكنيد؟]امام : اصل جمهوري همين است كه در مملكت شما هم هست ؛ كه آراي عمومي مردم آن را تعيين مي كند. اسلامي مي گوييم ، چرا كه قانون اساسي ما براساس آن است .قانون اساسي فعلي را بررسي مي كنيم ، آنچه با اسلام موافق است مي پذيريم و هر جا كه تناقض دارد رد مي كنيم . جمهوري است ، يعني دموكراتيك ؛ و اسلامي است ، يعني قانون آن اسلامي است .
[ژاك روبر: بجز رياست جمهور، آيا نظرتان حضور پارلمان ، و احزاب و مقابله احزاب هم هست ؟]
امام : بله ؛ همه اينها هست .
[ژاك روبر: آيا تغيير، مثل فرانسه است ؟]
امام : بله ، همين طور است ؛ اما قانون ما اسلام است .
[ژاك روبر: فرض كنيم كه شاه رفته است ؛ در چنين شرايطي كساني كه قدرت را در مرحله انتقالي به دست مي گيرند تا انجام انتخابات ، آيا در دست مذهبيها خواهد بود يا كساني كه مورد تاييد مذهبيهاباشند؟]
امام : در دست كساني كه ما تعيين مي كنيم و كساني خواهند بود كه شورايي آنها راتعيين خواهد كرد.
[ژاك روبر: از شرايط فعلي ايران متاسفم . آخرين سئوال ما درباره ارتش است . نظر شما چيست ؟ آن راحفظ خواهيد كرد؟ قدرت مذهبي با ارتش كنار مي آيد؟]
امام : با اصل ارتش مخالفتي نداريم . هر كشوري ارتش لازم دارد. ارتش را بايدتصفيه كرد. اشخاصي استفاده جو هستند و خائنند. اما جناحهاي ديگر خدمتگزار به وطن هستند و بايد محفوظ بمانند. البته ارتش با اين عرض و طول كه بيشتر بودجه مملكت رافرو مي برد قابل تحمل نخواهد بود.
[ژاك روبر: ما در اين مسافرت "منظور مسافرت وزير امور خارجه فرانسه به كشورهاي همسايه ايران است " به كشورهاي عربي اطراف خليج رفته بوديم . از مسائل مربوط به ايران سخت ناراحتند كه عدم ثبات ايران همه منطقه را به هم مي زند. شاه حسين هم وقتي به فرانسه آمد از همين مسائل نگران بود،شايد هم حافظ اسد، كه چه خواهد شد. مورد علاقه است كه بدانيم به نظر حضرت آيت الله در آيندهوضع ثبات منطقه چه خواهد شد. به علت اهميت آن براي دنيا و وزن ايران در منطقه و دنيا، ثبات ايران را چگونه حفظ مي كنيد؟]
امام : ثبات ايران با نبودن شاه بهتر حفظ مي شود. بودن شاه عدم ثبات را به وجودآورده است ، و تمامي ابعاد ملي ، سياسي و اجتماعي ايران فرو ريخته است . اينها بايد درمدتي ترميم گردد. اما در مورد ثبات منطقه ، دولت ايران وضع ژاندارم را نخواهد داشت كه براي حفظ مصالح ديگران امنيت را حفظ كند. اما ايران با ساير كشورهاي منطقه درحفظ آرامش و ثبات همكاري خواهد كرد.
[ژاك روبر: يكي از كشورهايي كه با ما صحبت مي كرد، اظهار نگراني مي كرد كه تحولات اخير ايران ممكن است موجب تجزيه ايران بشود. آيا چنين چيزي امكانپذير است ؟]
امام : اين تبليغات و تشبثات شاه است . دروغ است . واقعيت قضيه اين است كه هرگزاحتمال چنين چيزي نيست و واقعيت ندارد.
[ژاك روبر: مسئله مورد سئوال اين است كه روسيه قدرت بزرگ جهاني همسايه شماست كه قرارداد1921 را با ايران دارد و به موجب آن هر كشوري كه به خاك ايران نيرو پياده كند يا نيروهايي به مرزهاي ايران نزديك شوند و خطري براي روسيه باشد آنها به ايران نيرو وارد خواهند كرد. با توجه به اينكه روسها از اين قرارداد صحبت مي كنند، و امريكايي ها ناوهاي جنگي خود را به خليج فارس آورده اند؛اين سوالها مطرح مي گردد. ]
امام : اين قرارداد - با روسها - اصل آن غيرقانوني است ؛ اصل آن هم امكان به وجودآمدن را ندارد. آنطور نيست كه هر كدام از اين دو اجازه بدهند كه ديگري وارد شود.وقتي جنبش به حركت درمي آيد بايد تمامي جوانب آن را بپذيرد.
[ژاك روبر: دولت فرانسه مخالف جنگهاي ابرقدرتهاست . ]
امام : ما هم مخالفيم .
[ژاك روبر: در بين كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه ، كارهايي در حال انجام است . كارهايي انجام مي شود - در سطح سازمان ملل متحد و سايرين - كه ما هم جزو آنها هستيم . تمام خارجيهاي مقيم تهران ، نگران وضع آينده هستند؛ كه آيا اين روابط ادامه خواهد يافت ؟ چه خواهد شد؟ برخي اقليتهايمذهبي - خصوصا يهوديها - ابراز نگراني كرده اند. نظرتان چيست ؟]
امام : بعد از استقرار حكومت اسلامي ، قراردادها مورد بررسي قرار خواهند گرفت .آنچه كه مورد قبول باشد و به مصالح ما باشد قبول مي كنيم . خارجيها و اقليتها، همه محترمند. اقليتهاي مذهبي در اسلام احترام دارند، آزادي دارند. بدانيد آنها بهتر به زندگي خود ادامه خواهند داد. نماينده يهوديان آمد اينجا، و من به آنها اطمينان دادم كه با آنها به احترام رفتار خواهد شد.
پانویس :
بزرگتر کوچکتر