13 جمادی الاول
شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) (11 ق)به روایتی
حضرت فاطمه زهرا (س) دختر رسول گرامی اسلام (ص) و همسر امیرمؤمنان علی بن ابی طالب (ع)، یکی از بانوان قدسی عالم بشریت و مهتر زنان عالم است.
پیامبر خدا (ص) درباره وی فرمود: ففاطمة حوراء فی صورة انسیّة، فاذا اشتقت الی الجنّة قبلت فاطمة، فأشمّ منها رائحة الجنّة (1)؛ فاطمه، حوری (بهشتی) است که به صورت انسان آفریده شده است.
من هر گاه مشتاق بهشت می شوم، به نزد فاطمه می روم و بوی بهشت برین را از وی استشمام می کنم.
حضرت فاطمه (س)، آخرین فرزند رسول خدا (ص) از همسرش حضرت خدیجه کبری (س) است که در سال پنجم بعثت پیامبر(ص)، در مکه معظمه دیده به جهان گشود.
در ایام هجرت پیامبر(ص)، این بانوی شریف نیز به مدینه هجرت کرد و پس از مدتی، با پسر عمویش علی بن ابی طالب(ع) ازدواج نمود.
ثمره ازدواج مبارک آثار آنان، دو پسر و دو دختر به نام های امام حسن مجتبی(ع)، امام حسین(ع)، زینب کبری (س) و ام کلثوم (س) می باشد.
هم چنین در هنگام رحلت پدرش پیامبر خدا(ص)، به فرزند دیگری حامله بود که رسول خدا(ص) او را "محسن" نام نهاده بود.
ولیکن پس از رحلت پیامبر(ص) ناملایمات فراوانی از اصحاب پدرش، به ویژه غاصبان خلافت اسلامی متحمل شد و بر اثر آن، جنین او سِقط و پیش از تولد، در رحم مادرش شهید گردید.
حضرت فاطمه(س) از آن پس بیمار شد و روز به روز حالش سخت تر گردید، تا این که در جمادی الاولی سال یازدهم قمری دیده از جهان فروبست و روح ملکوتی اش به روح پاک و قدسی پدرش پیوست.
(2)
درباره تاریخ شهادت حضرت زهرا(س) اکثر مورخان و سیره نویسان شیعه متفقند که این حادثه جان سوز در ماه جمادی به وقوع پیوست، ولیکن در این که کدام یک از دو ماه جمادی الاولی و جمادی الآخره بوده است، اتفاق نظر ندارند.
زیرا برخی از آنان معتقدند که آن حضرت، پس از رحلت پدرش پیامبر(ص) تنها هفتاد و پنج روز و برخی دیگر می گویند نود و پنج روز زنده بود.
آن هایی که هفتاد و پنج روز را برگزیده اند، شهادتش را در روز سیزدهم جمادی الاولی می دانند.
ابن أبی ثلج بغدادی در "تاریخ الأئمة (ع)" در این باره گفت: و اقامت (فاطمة الزّهراء –س-) مع امیرالمؤمنین-ع- من بعد وفاة رسول الله(ص) خمسة و سبعین یوما.
(3)
علام طبرسی(ره) با این که می گوید: و بقیت (فاطمه-س-) بعده (رسول الله –ص-) خمسة و سبعین یوما، با این حال تاریخ شهادتش را در سوم جمادی الاخره می داند و در این باره گفت: توّفیت الزّهرا(س) فی الثّالث من جمادی الآخرة سنة احدی عشرة من الهجرة.
(4)
به نظر می آید که علت اختلاف اقوال علما درباره تاریخ شهادت آن حضرت، از دو چیز سرچشمه گرفته است:
اول این که آن حضرت پس از رحلت پیامبر(ص)، هفتاد و پنج روز زنده بود، یا نود و پنج روز؟ که این دو قول، معروف بین علما و مورخان ما است.
دوم این که رحلت پیامبر(ص) در چه تاریخی بوده است؟ آیا در روز بیست و هشت صفر واقع گردید و یا در روز دوازدهم ربیع الاول (آن طوری که اهل سنت نقل می کنند)؟ هر یک از این دو قول، تأثیر خاصی در تعیین روز شهادت حضرت زهرا(س) خواهد داشت.
علامه طبرسی در اعلام الوری، درباره مدت زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) پس از رحلت پدرش پیامبر(ص) و تاریخ شهادتش گفت: روایت شد که حضرت زهرا(س) در سوم جمادی الآخره، سال یازدهم از هجرت وفات کردو مدت نود پنج روز و یا چهار ماه پس از پدر بزرگوارش در جهان زندگی کرد.
(5)
البته قول های دیگری نیز درباره شهادت آن حضرت بیان گردید، که به خاطر عدم شهرت، اشاره ای به آن ها نمی کنیم.
به هر روی، این مسئله قابل تأمل و جای بحث و بررسی بیشتر و فنی تر است و مجال دیگری می طلبد.
اما شیعیان و محبان اهل بیت(ع) به خاطر عشق و علاقه بی حد به خاندان پیامبر اکرم(ص)، هم در سیزدهم جمادی الاولی و هم در سوم جمادی الآخره، در سوگ آن بانوی بزرگ عالم اسلام، سیاه پوش و عزادار می باشند.
بدین جهت، دو ایام فاطمیه را گرامی می دارند.
سیزدهم جمادی الاولی، نخستین روز فاطمیه اول است.
1- ألقاب الرسول و عترته (از مجموعه نفیسه)، ص 42
2- نک: کشف الغمّة، ج2، ص 4؛ منتهی الآمال، ج1، ص 129
3- تاریخ الأئمّة(ع)، (از مجموعه نفیسه)، ص 6
4- تاج الموالید (از مجموعه نفیسه)، ص 22
5- زندگانی چهارده معصوم(ع) – ترجمه اعلام الوری-، ص 226