5 شعبان المعظم
میلاد فرخنده امام زین العابدین(ع)(38 ق)
درباره تولد با سعادت امام علی بن الحسین(ع)، معروف به امام زین العابدین(ع) اتفاق دیدگاهی میان مورخان و سیره نگاران نیست.
برخی از آنان پنجم شعبان، برخی هفتم و برخی نهم این ماه و برخی نیمه جمادی الاولی را روز تولدش دانسته اند و هم چنین برخی از آنان سال 38 و برخی سال 36 و برخی دیگر سال 37 قمری را سال تولد آن حضرت ذکر کرده اند.
(1)
ولیکن معروف و مشهور در میان شیعیان، روز پنجم شعبان سال 38 قمری، تاریخ تولد آن حضرت می باشد.
پدرش امام حسین بن علی(ع) و مادرش شهربانو دختر یزدگرد سوم است.
بنابراین، آن حضرت هم از سوی پدر و هم از جانب مادر به حاکمان و زمامداران عرب و فارس منتهی می شود.
زیرا وی از سوی پدر با یک واسطه به امیرمؤمنان علی بن ابی طالب(ع)، خلیفه و جانشین پیامبر(ص) و با دو واسطه به پیامبر اسلام حضرت محمد(ص) و از سوی مادر با یک واسطه به یزدگرد سوم، امپراتور و شهریار ایران منتهی می گردد.
برای مادرش شهربانو، نام های دیگری چون: شاه زنان، جهان بانو، سلافه، خوله و بره نیز ذکر گردیده است و پس از ازدواج با امام حسین(ع) به "سیّده النّساء" معروف گردید.
بنا به روایت شیخ مفید(ره)، امام علی بن ابی طالب(ع) در عصر خلافت خویش، حریث بن جابر حنفی را به حکومت یکی از نواحی شرق عالم اسلام، بر گمارد و او در زمان حکومت خود، دو دختر یزدگرد سوم، امپراتور بزرگ ایران را به نزد آن حضرت فرستاد.
امام علی(ع) یکی از آن دو ]شهربانو[ را به فرزندش حسین(ع) بخشید و از آن بانوی شریف، امام سجاد(ع) متولد گردید و دیگری را به محمد بن ابی بکر واگذاشت و جناب قاسم بن محمد از او متولد شد.
بنابراین، امام سجاد و قاسم بن محمدبن ابی بکر، پسرخاله یکدیگر می باشند.
(2)
گفتنی است که قاسم بن محمد، جدّ مادری امام جعفر صادق(ع) می باشد.
درباره محل تولد امام زین العابدین(ع) اکثر مورخان، شهر مدینه را ذکر کرده اند.
ولیکن با توجه به این که تولد آن حضرت ، بنا به گفته بسیاری از تاریخ نگاران ، دو سال پیش از شهادت امام علی بن ابی طالب(ع) بود و در ایام خلافت آن حضرت، تمامی فرزندان و خانواده وی، به همراهش در کوفه به سر می بردند و تا صلح امام حسن مجتبی(ع) در کوفه استقرار داشتند، باید محل تولد آن حضرت، شهر کوفه باشد، نه شهر مدینه!
لقب های شریف آن حضرت عبارتند از: زین العابدین، سیدالعابدین، سیّدالسّاجدین، زین الصالحین، وارث علم النبیین، سجّاد، زاهد، عابد، بکّاء، ذوالثّفنات، زکی و امین.
(3)
کنیه های آن حضرت عبارتند از: ابومحمد، ابوالحسن و به قولی ابوالقاسم.
گفتنی است که نسل ابی عبدالله الحسین(ع)، منحصراً از امام زین العابدین(ع) تکثیر و توسعه یافت(4) و تمامی سادات حسینی، به این امام همام، منتهی می گردند.
امام زین العابدین(ع) در زندگی خویش با زمامداران ذیل معاصر بود:
1- امام علی بن ابی طالب(ع)، از بنی هاشم
2- امام حسن مجتبی(ع)، از بنی هاشم
3- معاویه بن ابی سفیان، از بنی امیه
4- یزید بن معاویه، از بنی امیه
5- معاویه بن یزید، از بنی امیه
6- عبدالله بن زبیر، از زبیر بن عوام
7- مروان بن حکم، از بنی امیه
8- عبدالملک بن مروان، از بنی امیه
9- ولید بن عبدالملک، از بنی امیه
امام زین العابدین(ع) جز در ایام خلافت امیرمؤمنان علی بن ابی طالب(ع) که دادگرترین و شایسته ترین زمامدار اسلامی و ایام کوتاه مدت فرزندش امام حسن مجتبی(ع) که راه و رسم پدرش را به نیکی ادامه می داد، از سایر خلفا و حاکمان و عاملان محلی آنان، فشارها و ستم های زیادی متحمل گردید، که زشت ترین و فجیع ترین آن ها از سوی یزید بن معاویه به وی تحمیل گردید، یزید در حکومت خویش، امام حسین(ع) و یارانش را در کربلا شهید و بازماندگانش، از جمله امام زین العابدین(ع) را اسیر نمود و از این بابت قلوب اهل بیت(ع) و مؤمنان اصیل را جریحه دار ساخت و لعن ابدی را برای خویش و هم دستان خود فراهم نمود.
امام زین العابدین(ع) پس از شهادت پدر ارجمندش امام حسین(ع)، بنا به وصیت آن حضرت، به مقام امامت نایل آمد و به مدت 35 سال عهده دار مقام عظمی ولایت و امامت شیعیان بود و سرانجام در محرم سال 95 قمری، از سوی ولید بن عبدالملک، مسموم و سپس به شهادت رسید و در قبرستان بقیع، در کنار قبر مطهر عمویش امام حسن مجتبی(ع) به خاک سپرده شد.
(5)
1- مناقب آل ابی طالب (ابن شهر آشوب)، ج3، ص 310؛ وصول الأخبار (بهایی عاملی)، ص 42؛ بحارالأنوار (علامه مجلسی)، ج 64، ص 12؛ منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج2، ص 1
2- الارشاد (شیخ مفید)، ص 492؛ منتهی الآمال، ج2، ص 3
3- مناقب آل ابی طالب، ج3، ص 310؛ منتهی الآمال، ج2، ص 3
4- همان
5- الارشاد، ص 492؛ منتهی الآمال، ج2، ص 38؛ مناقب آل ابی طالب، ج3، ص 310