3 اسفند
درگذشت اقبال لاهوری (1938م)
محمد اقبال لاهوری شاعر، سیاست مدار و متفکر معاصر در 22 فوریه 1872م (3 اسفند 1250 ش) در پنجاب پاکستان و در یک خانواده مسلمان به دنیا آمد.
اقبال پس از طی تحصیلات مقدماتی راهی لاهور شد و در آنجا به فراگیری فلسفه و علوم انسانی پرداخت.
ذوق لطیف و طبع روان اقبال، در انجمنهای اسلامی و ادبی که به اهل دانش، مجال اظهارنظر میداد، شکوفا شد و از آن پس به سرودن اشعار فارسی علاقهمند شد.
وی در سال 1905م به انگلستان و سپس آلمان رفت و به مطالعه تاریخ ادبیات و فلسفه ایران و اسلام پرداخت.
وی پس از بازگشت از اروپا در زمره پیشروان مبارزات استقلال طلبانه هند و از بانیان تأسیس کشور مستقل پاکستان قرار گرفت و سالها قبل از محمد علی جناح، فکر تشکیل پاکستان را مطرح کرد.
از این رو نویسندگان پاکستانی، اقبال لاهوری را معمار و بنیانگذار اصلی پاکستان میدانند.
اقبال پیش از استقلال شبه قاره و تاسیس کشور پاکستان در 22 آوریل 1938م (2 اردیبهشت 1317 ش) در 66 سالگی درگذشت.
از وی آثار ادبی و فلسفی متعددی چون پیام مشرق، ارمغان حجاز، جاویدنامه، اسرار خودی، رموز بی خودی، سیر حکمت در ایران و.
.
.
باقی مانده است.
آثار شعری او همگی به فارسی است.
بررسی اجمالی آثار اقبال نشان میدهد وی در مطالعه مبانی نظری اندیشههای اسلامی دارای ضعفهائی است.
از این رو نمیتواند افقی جامع را پیش روی مخاطب خود قرار دهد.
با این وجود، او شیفته اسلام و به ویژه فرهنگ شیعی و ایرانی است و نسبت به منورالفکران غربزده، نقادی بیتعارف است.
اخیرا انتشار تعدادی از مکاتبات وی با یکی از محققان ایرانی، ضمن آشکار ساختن زوایای قابل توجهی از اندیشههای اقبال، حساسیت وی نسبت به یک توطئه ضد اسلامی را آشکار ساخت.
اقبال در این نامهها که خطاب به غلامعباس آرام نوشته شده، از توطئه انگلیسیها و پارسیان هند برای براندازی اسلام و رسمیت یافتن آئین زرتشت در دولت رضاخان ابراز نگرانی میکند.