22 محرم الحرام
رحلت شیخ طوسی، مؤسّس حوزه علمیه نجف(460 ق)
شیخ ابوجعفر محمد بن الحسن طوسی معروف به شیخُ الطّائفه از ستارگان درخشان جهان اسلام در دوره دولت شیعی آل بویه و در سال 385 قمری در خراسان به دنیا آمد.
در سال 408 قمری یعنی 23 سالگی به بغداد که مرکز بزرگ علوم و فرهنگ اسلامیِ آن زمان بود مهاجرت نمود و تا پایان عمر در عراق ماند.
وی مدت پنج سال ازمحضر درس شیخ مفید مستفیض شد و 23 سال هم از خدمت شاگرد برجسته شیخ مفید، سیدمرتضی علم‌الهدی(برادر سید رضی) بهره‌مند گشت.
شیخ طوسی پس از استادش سید مرتضی، در دوران پرآشوب عراق، ریاست علمی شیعه را بر عهده گرفت.
این زمان با فروپاشی دولت آل بویه و مسلط شدن دولت سلجوقی بر عراق مصادف بود.
کارگزاران دولت سلجوقی به ویژه در عصر وزارت خواجه نظام الملک، به شدت با فرهنگ تشیع مبارزه می‌کردند.
در اثر آشوب و فتنه‌ای که در بغداد پدید آمد، خانه و کتابخانه شیخ الطائفه به تاراج رفت و مؤذنان از ذکر «اشهد ان علیاً ولی الله» در ماذنه‌ها، منع شدند.
شیخ الطائفه بر این باور بود که بغداد تا زمانی که این ذکر مبارک به ماذنه‌ها بازنگردد از آشوب و فتنه آسایش نخواهد یافت.
بنابراین در اندیشه آن بود تا با یک حرکت شگرف، بازهم توجه امت اسلامی را به امیرمؤمنان(ع) جلب کند.
شیخ الطائفه اهل بغداد را به حال خویش واگذارد و با جمعی از شاگردان خود به نجف هجرت کرد.
نجف در این ایام تنها قریه‌ای کوچک بود که حول بارگاه ملکوتی حضرت امیر مؤمنان(ع) شکل گرفته بود.
با حضور شیخ الطائفه در این قریه، نجف به یک حوزه علمیه پررونق و شهری باشکوه تبدیل شد.
این حوزه علمیه، هم اکنون پس از گذشت هزار سال از آن تاریخ، هنوز یکی از بزرگترین مراکز علمی اسلامی است و جهان اسلام و تشیع را زیر چتر منور خود گرفته است.
شیخ طوسی فقه را با نگارش کتاب "المَبسوُط" وارد مرحله‌ای جدید نمود، ولی دو اثر بسیار مهم ایشان با نام "تَهذیب" و "اِستِبصار" در کنار کتاب "کافی از کلینی" و "من لایَحضُرُه الفَقیه از شیخ صدوق" کتب چهارگانه حدیث شیعه را تشکیل می‌دهند.
شمار آثار شیخ طوسی به بیش از 50 جلد می‌رسد که التِبْیان فی تفسیر القرآن در 10 جلد، تَلْخیصُ الشّافی، کتابُ الابْواب و.
.
.
از آن جمله‌اند.
گذشته از آثار گرانبها و ارزشمند علمی، دانشوران بزرگی در حوزه درسی شیخ طوسی پرورش یافتند که شمار آنان را افزون از 300 دانشمند مجتهد نوشته‌اند.
شیخ طوسی سرانجام در محرم سال 460 قمری در 76 سالگی به دیار باقی شتافت و در نجف اشرف به خاک سپرده شد.