13 جمادی الاول
کشته شدن ابراهیم بن مالک اشتر و مصعب بن زبیر در نبرد با سپاهیان شام (71 ق)
ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، از دلاورمردان و نامداران بزرگ شیعه در سرزمین عراق بود.
وی در سنین نوجوانی در کنار پدرش مالک اشتر نخعی در جنگ صفین، با دشمنان امیرمؤمنان علی بن ابی طالب(ع) نبرد می کرد.
ابراهیم، در قیام مختار بن ابی عبیده ثقفی، موقعیت مهمی بر عهده داشت و نام آورترین مرد این قیام، پس از مختار بود و از سوی مختار در شمال عراق، با سپاهیان شام به جنگ بزرگی پرداخت و پیروزی های فراوانی به دست آورد و عبیدالله بن زیاد را در آن نبرد به هلاکت رسانید و انتقام خون شهدای کربلا را از سپاهیان شام گرفت.
(1)
وی پس از قتل مختار بن ابی عبیده ثقفی به دست سپاهیان عبدالله بن زبیر، از دو جناح متخاصم باقیمانده، یعنی سپاه شام به فرماندهی عبدالملک بن مروان و سپاه حجاز و عراق به فرماندهی عبدالله بن زبیر،دعوت به همکاری شد.
ولی او ترجیح داد که به سپاه عبدالله بن زبیر به پیوندد، تا هدف های خویش را در ریشه کن کردن شجره خبیثه بنی امیه، جامه عمل بپوشاند.
(2)
پس از پیوستن ابراهیم بن مالک اشتر به مصعب، برادر عبدالله بن زبیر در عراق، شامیان به وحشت افتاده و برای جنگ با آنان به سوی عراق هجوم آوردند.
سرانجام دو سپاه در غرب عراق و در ناحیه مِسکن، در کنار نهر دُجیل، در نزدیکی سامرا، به هم رسیده و به نبرد خونین پرداختند.
در این جنگ خونین، سپاهیان شام به فرماندهی عبدالملک بن مروان پیروز شده و سپاهیان عراق را به هزیمت و شکست بزرگ واداشتند و در نتیجه تعدادی از سپاهیان عراقی، از جمله ابراهیم بن مالک اشتر نخعی، مصعب بن زبیر (فرمانده سپاه و عامل عبدالله بن زبیر در عراق)، عیسی فرزند مصعب بن زبیر و مسلم بن عمرو باهلی کشته شدند و عبدالملک بن مروان، خون ریزی بزرگی به راه انداخت و پس از آن، کوفه و سایر شهرهای عراق را به تصرف خویش درآورد.
قتل ابراهیم بن مالک اشتر، مصعب بن زبیر و سایر فرماندهان عراقی، در پانزدهم و به روایتی در سیزدهم جمادی الاولی، سال 72 و به روایتی سال 71 هجری قمری واقع گردید.
(3)
1- ماهیت قیام مختار (سید ابوفاضل رضوی اردکانی)، ص 313
2- همان، ص 655
3- البدایة و النهایة (ابن کثیر)، ج8، ص 347 و ص 353؛ وقایع الایام (شیخ عباس قمی)، ص 246