17 رمضان المبارک
وفات عایشه در مدینه(58 ق)
عایشه دختر ابوبکر بن ابی قحافه، سومین زنی بود که به همسری رسول خدا(ص) افتخار یافت.
وی یک سال و به قول طبری دو سال و نیم پیش از هجرت به مدینه، از سوی پدرش ابوبکر به نامزدی پیامبر(ص) درآمد و کمتر از یک سال پس از هجرت آنان به مدینه منوره، در سن نه سالگی، همسر پیامبر(ص) شد و به خانه آن حضرت منتقل گردید.
عایشه به مدت نه سال با پیامبر(ص) زندگی کرد و به هنگام رحلت آن حضرت، هیجده ساله بود.
پس از پیامبر(ص) به مدت چهل و هفت و یا چهل و هشت سال زندگی کرد و سرانجام در 66 سالگی و در هفدهم رمضان سال 57 و یا 58 قمری در مدینه وفات یافت و ابوهریره، جانشنین مروان بن حکم بر وی نماز گذارد و در بقیع به خاک سپرده شد.
(1)
گفتنی است وی به مانند حفصه بنت عمر، در ایام حیات رسول خدا(ص) با درخواست ها و انتظارات بی جا از پیامبر(ص) و فخرفروشی بر سایر همسران رسول خدا(ص)، رنجش خاطر آن حضرت را فراهم می کرد و حتی آن حضرت به خاطر رفتار نکوهیده آنان، به مدت یک ماه از آنان کناره گیری کرد و به صورت تنها در حجره ای به سر می برد.
(2)
پس از رحلت پیامبر(ص) به خاطر برخورداری از امتیاز همسری رسول خدا(ص) و دختر خلیفه وقت بودن، به موقعیت های اقتصادی و اجتماعی دست یازید.
وی مخالف سرسخت عثمان بن عفان (سومین خلیفه مسلمین) بود و مردم را بر ضد وی می شورانید.
ولیکن پس از قتل عثمان به دست انقلابیون و انتخاب حضرت علی(ع) به خلافت اسلامی، با آن حضرت نیز از در ناسازگاری وارد شد و به بهانه خون خواهی عثمان، جنگ بزرگ جمل را به راه انداخت و در این راه از اصحاب معروف رسول خدا(ص) مانند طلحه و زبیر بهره جست و ده ها هزار تن از مسلمانان ]اعم از موافقان و مخالفان خویش را[ به کشتن داد و سرانجام با شکست فضاحت بار مواجه و با سرافکندگی به مدینه برگشت.
(3)
عایشه، هم سن و سال حضرت فاطمه زهرا(س) دختر رسول خدا(ص) بود و چون عشق و علاقه زیاد رسول خدا(ص) به دخترش و دامادش علی(ع) و فرزندانشان حسن(ع) و حسین(ع) را می دید، در باطن ناراحت و عصبانی می شد و چون خود دارای هیچ فرزندی نشده بود، وجود فرزندان فاطمه زهرا(س) برایش بسیار دشوار بود.
برای جبران این کمبود روحی، خواهرزاده اش عبدالله بن زبیر را به نزد خویش آورد و او را از خردسالی نگهداری کرد و بدین جهت به "ام عبدالله" معروف شد.
وی در عهد رسول خدا(ص) نیز گاهی ناراحتی های خویش را نسبت به امام علی(ع) و همسرش زهرا(س) آشکار می کرد.
روایت شد که علی(ع) روزی بر پیامبر(ص) وارد گردید و در نزد آن حضرت، همسرش عایشه نیز نشسته بود و علی(ع) میان پیامبر(ص) و عایشه نشست.
عایشه که از نشستن آن حضرت در آن جا ناراحت شده بود، به صورت اعتراض آمیز گفت: آیا غیر از نزدیکی من جایی برای نشستن ات نبود؟
پیش از آن که حضرت علی(ع) پاسخش را بدهد، پیامبر(ص) پاسخ محکمی به وی داد.
آن حضرت، دست خود را بر دوش علی(ع) گذاشت و فرمود: ساکت باش ]عایشه[! با اذیت کردن برادرم، مرا آزار مده.
زیرا او امیر مؤمنان، سید مسلمانان و پیشوا و مهتر پیشتازان در روز قیامت است.
او بر روی صراط می ایستد و دوستانش را وارد بهشت و دشمنانش را داخل جهنم می اندازد.
(4)
حضرت علی(ع) در جریان جنگ جمل، نامه ای برای عایشه نوشت و شخصیت وی را بدین گونه توصیف کرد: اما بعد فانک خرجت من بیتک عاصیه لله تعالی و لرسوله(ص)، تطلبین امرا کان عنک موضوعاً، ثم تزعمین انّک تریدین الاصلاح بین النّاس فخبّرینی ما للنّساء و قود العساکر؟ و زعمت انک طالبه بدم عثمان، و عثمان رجل من بنی امیه و انت امراه من بنی تمیم بن مره، ولعمری ان الذی عرضک للبلاء و حملک علی المعصیه لأعظم الیک ذنباً من قتله عثمان، و ما غضبت حتی اغضبت و لا هجت حتی هیّجت، فاتقی الله یا عایشه! و ارجعی الی منزلک و اسبلی علیک سترک.
والسلام.
(5)
1- المحبر (محمد بن حبیب بغدادی)، ص 80؛ المنتخب من ذیل المذیل (طبری)، ص 93
2- مستدرک سفینه البحار (علی نمازی)، ج2، ص 324
3- کشف الغمه (علی بن عیسی اربلی)، ج1، ص 323؛ أنساب الاشراف – ترجمه امیرالمؤمنین(ع) – (احمد بن یحیی بلاذری)، ص 129
4- بحارالانوار (علامه مجلسی)، ج37، ص 297
5- کشف الغمه، ج1، ص 325؛ بحارالانوار، ج32، ص 117 ]با اندکی تفاوت در برخی کلمات[