احکام شرعی - احکام طهارت/ - تیمم/ - احکام تیمم - تطابق با فتوای آیت الله العظمی مکارم

702 - اگر مختصری از پیشانی و پشت دستها را هم مسح نکند، تیمم باطل است ، چه عمدا مسح نکند یا مسأله را نداند یا فراموش کرده باشد. ولی دقت زیاد هم لازم نیست و همین قدر که بگویند تمام پیشانی و پشت دست مسح شده ، کافی است .

703 - برای آنکه یقین کند تمام پشت دست را مسح کرده ، باید مقداری بالاتراز مچ را هم مسح نماید. ولی مسح بین انگشتان لازم نیست .

704 - پیشانی و پشت دستها را ( بنابر احتياط واجب بايد...) باید از بالا به پایین مسح نماید و کارهای آن را باید پشت سر هم بجا آورد و اگر بین آنها به قدری فاصله دهد که نگویند تیمم می کند، باطل است .

705 - ( لازم نيست در موقع نيت معين كند كه تيمم او "بدل از غسل " است يا "بدل از وضو"، همين اندازه كه قصد اطاعت امر الهي را دارد، كافي است . حتي اگر يكي رابه جاي ديگري نيت كند اما قصد او اطاعت امر واقعي الهي باشد، صحيح است .) در موقع نیت باید معین کند که تیمم او بدل از غسل است یا بدل ازوضو. و اگر بدل از غسل باشد، باید آن غسل را معین نماید. و چنانچه اشتباها به جای بدل از وضو، بدل از غسل ، یا به جای بدل از غسل ، بدل از وضو، نیت کند یا مثلادر تیمم بدل از غسل جنابت ، نیت تیمم بدل از غسل مس میت نماید، تیمم او باطل است .

706 - در تیمم ( بنابر احتياط واجب بايد...) باید پیشانی و کف دستها و پشت دستها پاک باشد، و اگر کف دست نجس باشد و نتواند آن را آب بکشد، باید به همان کف دست نجس تیمم کند.

707 - انسان باید برای تیمم انگشتر را از دست بیرون آورد. و اگر در پیشانی یا پشت دستها یا در کف دستها مانعی باشد، مثلا چیزی به آنها چسبیده باشد، بایدبرطرف نماید.

708 - اگر پیشانی یا پشت دستها زخم است و پارچه یا چیز دیگری را که بر آن بسته ، نمی تواند باز کند، باید دست را روی آن بکشد. و نیز اگر کف دست زخم باشدو پارچه یا چیز دیگری را که بر آن بسته نتواند باز کند، باید دست را با همان پارچه به چیزی که تیمم به آن صحیح است بزند و به پیشانی و پشت دستها بکشد.

709 - اگر پیشانی و پشت دستها مو داشته باشد، اشکال ندارد. ولی اگر موی سر روی پیشانی آمده باشد، باید آن را عقب بزند.

710 - اگر احتمال دهد که در پیشانی و کف دستها یا پشت دستها مانعی هست ، ( واحتمالش قابل توجه باشد، بايد جستجو نمايد.)چنانچه احتمال او در نظر مردم به جا باشد، باید جستجو نماید تا یقین یا اطمینان پیدا کند که مانعی نیست .

711 - اگر وظیفه او تیمم است و نمی تواند تیمم کند، باید نایب بگیرد. وکسی که نایب می شود، باید ( دست او را بر چيزي كه تيمم صحيح است بزند و بر پيشاني و دستهايش بكشد. و اگر زدن ممكن نباشد، دست او را بر چيزي كه تيمم صحيح است بگذارد و اورا تيمم دهد. و اگر گذاشتن هم ممكن نيست ، بايد نايب دست خود را به چيزي ...) او را با دست خود او تیمم دهد. و اگر ممکن نباشد،باید نایب دست خود را به چیزی که تیمم به آن صحیح است بزند و به پیشانی و پشت دستهای او بکشد.

712 - اگر بعد از آنکه وارد تیمم شد شک کند که ( درست انجام داده يا نه ، احتياط واجب آن است كه برگردد و قسمت مشكوك را دوباره انجام دهد.) قسمت پیش از آن رافراموش کرده یا نه ، اعتنا نکند و تیمم او صحیح است . و نیز اگر بعد از به جاآوردن هر جزء شک کند که درست به جا آورده یا نه ، اعتنا نکند و تیمم او صحیح است .

713 - اگر بعد از مسح دست چپ شک کند که درست تیمم کرده یا نه ، تیمم اوصحیح است .

714 - کسی که وظیفه اش تیمم است ، ( نمي تواند پيش از وقت نماز...) بنابر احتیاط واجب نباید پیش از وقت نماز برای نماز تیمم کند. ولی اگر برای کار واجب دیگر یا مستحبی تیمم کند و تاوقت نماز عذر او باقی باشد، می تواند با همان تیمم نماز بخواند.

715 - کسی که وظیفه اش تیمم است ، اگر بداند ( يا احتمال دهد...) تا آخر وقت عذر او باقی می ماند، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند. ولی اگر بداند که تا آخروقت عذر او برطرف می شود، ( بنابر احتياط واجب بايد صبر كند.) باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند یادر تنگی وقت با تیمم نماز را بجا آورد.

716 - کسی که نمی تواند وضو بگیرد یا غسل کند، می تواند نمازهای قضای خود رابا تیمم بخواند، ( ولي هرگاه يقين دارد عذر او به زودي برطرف مي شود، بايد صبر كند. وهمچنين بنابر احتياط واجب اگر اميد برطرف شدن عذر را به زودي دارد، تاخيراندازد.) هر چند احتمال بدهد که به زودی عذر او برطرف می شود. ولی در صورت علم به زوال عذر تا پیش از ضیق شدن وقت باید منتظر بماند.

717 - کسی که نمی تواند وضو بگیرد یا غسل کند، جایز است نمازهای مستحبی ( با تيمم بخواند. حتي اگر مثلا براي انجام نماز شب وقت تنگ است ،مي تواند تيمم كند.) راکه مثل نافله های شبانه روز وقت معین دارد با تیمم بخواند، حتی در اول وقت . به شرط آنکه علم به زوال عذر تا آخر وقت نداشته باشد.

718 - کسی که احتیاطا باید غسل جبیره ای و تیمم نماید، مثلا جراحتی در پشت او است ، اگر بعد از غسل و تیمم نماز بخواند و بعداز نماز حدث اصغری از اوسر زند، مثلا بول کند برای نمازهای بعد باید وضو بگیرد. ( اين مسأله در رساله آيةالله مكارم شيرازي ذكر نشده است .)

719 - اگر به واسطه نداشتن آب یا عذر دیگری تیمم کند، بعد از برطرف شدن عذر،تیمم او باطل می شود.

720 - چیزهایی که وضو را باطل می کند، تیمم بدل از وضو را هم باطل می کند. وچیزهایی که غسل را باطل می نماید، تیمم بدل از غسل را هم باطل می نماید.

721 - کسی که نمی تواند غسل کند، اگر چند غسل بر او واجب باشد، ( مي تواند به نيت همه آنها يك تيمم نمايد.) احتیاطواجب آن است که بدل هر یک از آنها یک تیمم نماید.

722 - کسی که نمی تواند غسل کند، اگر بخواهد عملی را که برای آن غسل واجب است انجام دهد، باید بدل از غسل تیمم نماید. و اگر نتواند وضو بگیرد و بخواهد عملی راکه برای آن وضو واجب است انجام دهد، باید بدل از وضو تیمم نماید.

723 - اگر بدل از غسل جنابت تیمم کند، لازم نیست برای نماز وضو بگیرد. ولی اگر بدل از غسلهای دیگر تیمم کند، ( احتياط مستحب آن است كه وضو هم بگيرد و اگر نتواند...) باید وضو بگیرد. و اگر نتواند وضو بگیرد،باید تیمم دیگری هم بدل از وضو بنماید.

724 - اگر بدل از غسل تیمم کند و بعد کاری که وضو را باطل می کند برای اوپیش آید، چنانچه برای نمازهای بعد نتواند غسل کند، باید وضو بگیرد. واگر نمی تواند وضو بگیرد، باید بدل از وضو تیمم نماید.

725 - کسی که وظیفه اش آن است که بدل از وضو و بدل از غسل تیمم کند، همین دو تیمم کفایت می کند و تیمم دیگری لازم نیست . ( اين مسأله در رساله آيةالله مكارم شيرازي ذكر نشده است .)

726 - کسی که وظیفه اش تیمم است ، اگر برای کاری تیمم کند، تا تیمم و عذر اوباقی است ، کارهایی را که باید با وضو یا غسل انجام داد، می تواند به جا آورد. ( حتي اگر تيمم را به خاطر تنگي وقت نماز گرفته باشد، دست گذاردن روي خط قرآن و مانند آن براي او جايز است . و اما در تيمم براي نماز ميت و خوابيدن ،احتياط ترك نشود.)ولی اگر با داشتن آب برای نماز میت یا خوابیدن تیمم کرده ، فقط کاری را که برای آن تیمم نموده می تواند انجام دهد. و در مورد تیمم به خاطر تنگی وقت ، به احتیاط واجب سایر غایات را انجام ندهد.

727 - در چند مورد ( احتياط مستحب آن است كه نمازهايي را كه با تيمم خوانده است اعاده كند: اول : جايي كه آب نداشته يا مانع از استعمال آب داشته و عمدا خود را جنب كرده و با تيمم نماز خوانده است . دوم : در جايي كه عمدا به جستجوي آب نرود و درتنگي وقت با تيمم نماز بخواند و بعد بفهمد اگر جستجو مي كرد آب پيدا مي شد. سوم :َنكه مي دانسته يا گمان داشته كه دسترسي به آب ندارد و آبي را كه داشته ريخته وتلف كرده است .) مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

728 - در سفر باید نمازهای چهار رکعتی را با شرایطی که گفته می شود، دو رکعت خواند.