احکام شرعی - احکام زکات/ - زکات گندم و جو و خرما و کشمش - تطابق با فتوای آیت الله العظمی مکارم

1864 - زکات گندم و جو و خرما و کشمش وقتی واجب می شود که به مقدار نصاب برسند و نصاب آنها 288 من تبریز و 45 مثقال کم است ( كه حدود 847 كيلوگرم " برآورد شده (كمي كمتر از سه خروار).) که 207/847 کیلوگرم می شود.

1865 - ( اگر قبل از دادن زكات ، مقداري از انگور و خرما و جو و گندم را مصرف كند يا به ديگري بدهد، بايد زكات آن را بپردازد.) اگر پیش از دادن زکات از انگور بعد از کشمش شدن و خرما بعد ازتمر شدن و جو و گندم بعد از صدق اسم - که زکات آنها واجب شده - خود و عیالاتش بخورند یا مثلا به فقیر بدهد، باید زکات مقداری را که مصرف کرده بدهد.

1866 - اگر بعد از آن که زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد مالک آن بمیرد، باید مقدار زکات را از مال او بدهند ولی اگر پیش از واجب شدن زکات بمیرد، هر یک از ورثه که سهم او به اندازه نصاب است باید زکات سهم خود رابدهد.

1867 - کسی که از طرف حاکم شرع مأمور جمع آوری زکات است موقع خرمن که گندم و جو را از کاه جدا می کنند و بعد از خشک شدن خرما و انگور می تواند زکات رامطالبه کند و اگر مالک ندهد و چیزی که زکات آن واجب شده از بین برود بایدعوض آن را بدهد.

1868 - اگر بعد از مالک شدن درخت خرما و انگور یا زراعت گندم و جو زکات آنها واجب شود، باید زکات آن را بدهد.

1869 - اگر بعد از آن که زکات گندم و جو و خرما و انگور واجب شد زراعت ودرخت را بفروشد، باید زکات آنها را بدهد.

1870 - اگر انسان گندم یا جو یا خرما یا انگور را بخرد و بداند که فروشنده زکات آن را داده یا شک کند که داده یا نه ، چیزی بر او واجب نیست و اگر بداندکه زکات آن را نداده چنانچه حاکم شرع معامله مقداری را که باید از بابت زکات داده شود اجازه ندهد معامله آن مقدار باطل است و حاکم شرع ( زكات را از خريدار خواهد گرفت و در صورتي كه خريدار قيمت آن را به فروشنده داده مي تواند از او پس بگيرد، و اگر معامله مقدار زكات را اجازه دهد،در اين صورت قيمت مقدار زكات را از فروشنده مي گيرد.) می تواندمقدار زکات را از خریدار بگیرد و اگر معامله مقدار زکات را اجازه دهد معامله صحیح است و خریدار باید قیمت آن مقدار را به حاکم شرع بدهد و در صورتی که قیمت آن مقدار را به فروشنده داده باشد می تواند از او پس بگیرد.

1871 - اگر وزن گندم و جو و خرما و کشمش موقعی که تر است به 288 من و 45مثقال کم برسد و بعد از خشک شدن کمتر از این مقدار شود، زکات آن واجب نیست .

1872 - ( اگر رطب و انگور را پيش از خشك شدن مصرف كند يا به فروش رساند،در صورتي زكات آن واجب است كه خشك آنها به اندازه نصاب باشد.) اگر گندم و جو و خرما را پیش از خشک شدن مصرف کند اگر چه خشک آنها به اندازه نصاب باشد زکات آنها واجب نیست ولی اگر احتیاطازکات آنها را بدهد خیلی پسندیده است .

1873 - خرمایی که تازه آن را می خورند و اگر بماند خیلی کم می شود چنانچه مقداری باشد که خشک آن به 288 من و 45 مثقال کم برسد، زکات آن واجب است .( اين مسأله به صورت فوق در رساله آيةالله مكارم شيرازي ذكر نشده است .)

1874 - گندم و جو و خرما و کشمشی که زکات آنها را داده ، اگر چند سال هم نزد اوبماند، زکات ندارد.

1875 - اگر گندم و جو و خرما و انگور هم از آب باران مشروب شود، و هم ازآب دلو و مانند آن استفاده کند، چنانچه طوری باشد که ( يكي از آنها به قدري كم باشد كه به حساب نيايد (مثلا غالبا با آب باران بوده و به مقدار بسيار كمي با آب چاه ) بايد مطابق آن كه غالبا مشروب شده زكات بدهد، ولي اگر از هر دو به مقدار قابل توجهي مشروب شده است ، مثلا نصف ياثلث مدت با آب باران و بقيه با آب چاه مشروب شده ، بايد زكات آن را نيمي به حساب ده يك و نيمي به حساب بيست يك بدهد.) بگویند با دلو آبیاری شده نه باران ، زکات آن بیست یک است ، واگر بگویند یا آب باران آبیاری شده ،زکات آن ده یک است .

1876 - اگر گندم و جو و خرما و انگور هم از آب باران مشروب شود و هم ازآب دلو و مانند آن استفاده کند، چنانچه طوری باشد که بگویند آبیاری با دلو ومانند آن غلبه داشته زکات آن بیست یک است ، و اگر بگویند آبیاری با آب نهر وباران غلبه داشته زکات آن ده یک است بلکه اگر نگویند آب باران و نهر غلبه داشته ولی آبیاری با آب باران و نهر بیشتر از آب دلو و مانند آن باشد بنابراحتیاط زکات آن ده یک می باشد. ( نظر آيةالله مكارم شيرازي در مسأله قبل بيان شده است .)

1877 - اگر شک کند که آبیاری با آب باران شده یا آبیاری به دلو،بیست یک بر او واجب می شود.

1878 - اگر گندم و جو و خرما و انگور با آب باران و نهر مشروب شود و به آب دلو و مانند آن محتاج نباشد، ولی با آب دلو هم آبیاری شود و آب دلو به زیادشدن محصول کمک نکند، زکات آن ده یک است و اگر با دلو و مانند آن آبیاری شودو به آب نهر و باران محتاج نباشد، ولی با آب نهر و باران هم مشروب شود و آنهابه زیاد شدن محصول کمک نکنند زکات آن بیست یک است .

1879 - اگر زراعتی را با دلو و مانند آن آبیاری کنند، و در زمینی که پهلوی آن است زراعتی کنند که از رطوبت آن زمین استفاده نماید و محتاج به آبیاری نشودزکات زراعتی که با دلو آبیاری شده بیست یک و زکات زراعتی که پهلوی آن است ده یک می باشد.

1880 - ( بنابر احتياط واجب مخارجي را كه براي زراعت كرده ،از حاصل كسر نكند.) مخارجی را که برای گندم و جو و خرما و انگور کرده است حتی مقداری از قیمت اسباب و لباس را که به واسطه زراعت کم شده می تواند از حاصل کسر کند، و چنانچه پیش از کم کردن اینها به 288 من و 45 مثقال کم برسد، باید زکات باقی مانده آن را بدهد.

1881 - ( بنابر احتياط واجب قيمت تخمي را كه براي زراعت پاشيده است ، ازحاصل كسر نكند.) قیمت وقتی که تخم را برای زراعت پاشیده می تواند، جزو مخارج حساب نماید.

1882 - اگر زمین و اسباب زراعت یا یکی از این دو، ملک خود او باشد،نباید کرایه آنها را جزء مخارج حساب کند و نیز برای کارهایی که خودش کرده یادیگری بی اجرت انجام داده چیزی از حاصل کسر نمی شود. ( اين مسأله در رساله آيةالله مكارم شيرازي ذكر نشده است .)

1883 - اگر درخت انگور یا خرما را بخرد قیمت آن جزء مخارج نیست ، ولی اگرخرما یا انگور را( پيش از رسيدن بخرد، احتياط واجب آن است كه پول آن را نيز از محصول كم نكند.) پیش از چیدن بخرد، پولی را که برای آن داده جزء مخارج حساب می شود.

1884 - اگر زمینی را بخرد و در آن زمین گندم یا جو بکارد پولی را که برای خرید زمین داده جزء مخارج حساب نمی شود ( پايان مسأله در رساله آيةالله مكارم شيرازي .) ولی اگر زراعت را بخرد، پولی راکه برای خرید آن داده می تواند جزو مخارج حساب نماید و از حاصل کم کند اماباید قیمت کاهی را که از آن بدست می آید، از پولی که برای خرید زراعت داده کسرنماید مثلا اگر زراعتی را پانصد تومان بخرد و قیمت کاه آن صد تومان باشد فقطچهارصد تومان آن را می تواند جزو مخارج حساب نماید.

1885 - کسی که بدون گاو و چیزهای دیگر که برای زراعت لازم است می تواندزراعت کند، اگر اینها را بخرد، نباید پولی را که برای خرید اینها داده جزو مخارج حساب نماید. ( اين مسأله در رساله آيةالله مكارم شيرازي ذكر نشده است .)

1886 - کسی که بدون گاو و چیزهای دیگری که برای زراعت لازم است ، نمی تواندزراعت کند، اگر آنها را بخرد و به واسطه زراعت به کلی از بین بروند می تواندتمام قیمت آنها را جزو مخارج حساب نماید. و اگر مقداری از قیمت آنها کم شودمی تواند آن مقدار را جزو مخارج حساب کند ولی اگر بعد از زراعت چیزی از قیمتشان کم نشود، نباید چیزی از قیمت آنها را جزء مخارج حساب نماید. ( اين مسأله در رساله آيةالله مكارم شيرازي ذكر نشده است .)

1887 - اگر در یک زمین جو و گندم و چیزی مثل برنج و لوبیا که زکات آن واجب نیست ، بکارد خرجهای که برای هر کدام آنها کرده ، فقط پای همان حساب می شود، ولی اگر برای هر دو مخارجی کرده باید به هر دو قسمت نماید، مثلا اگر هر دوبه یک اندازه بوده ، می تواند نصف مخارج را از جنسی که زکات دارد کسر نماید.( اين مسأله در رساله آيةالله مكارم شيرازي ذكر نشده است .)

1888 - اگر برای سال اول عملی مانند شخم زدن انجام دهد اگر چه برای سالهای بعد هم فایده داشته باشد، باید مخارج آن را از سال اول کسر کند. ولی اگر برای چندسال عمل کند، باید بین آنها تقسیم نماید. ( در هر دو صورت ، بنابر احتياط واجب كم نكند.)

1889 - اگر انسان در چند شهر که فصل آنها با یکدیگر اختلاف دارد و زراعت ومیوه آنها در یک وقت به دست نمی آید گندم یا جو یا خرما یا انگور داشته باشد و همه آنها محصول یک سال حساب شود چنانچه چیزی که اول می رسد به اندازه نصاب یعنی 288 من و 45 مثقال کم باشد باید زکات آن را موقعی که می رسد بدهد و زکات بقیه را هر وقت به دست می آید ادا نماید و اگر آنچه اول می رسد به اندازه نصاب نباشد، صبر می کند تا بقیه آن برسد پس اگر روی هم به مقدار نصاب شود، زکات آن واجب است و اگر به مقدار نصاب نشود زکات آن واجب نیست .

1890 - اگر درخت خرما یا انگور در یک سال دو مرتبه میوه دهد چنانچه روی هم به مقدار نصاب باشد بنابر احتیاط زکات آن واجب است .

1891 - اگر مقداری خرما یا انگور تازه دارد که خشک آن به اندازه نصاب می شودچنانچه به قصد زکات از تازه آن بقدری به مستحق بدهد که اگر خشک شود به اندازه زکاتی باشد که بر او واجب است اشکال ندارد. ( اين مسأله بصورت فوق در رساله آيةالله مكارم شيرازي ذكر نشده است .)

1892 - اگر زکات خرمای خشک یا کشمش بر او واجب باشد نمی تواند زکات آن راخرمای تازه یا انگور بدهد ( ولي مي تواند رطب تازه يا انگور را به مستحق بفروشد، بعد بدهي او رااز باب زكات حساب كند، اما اگر بخواهد رطب يا انگور را قبل از خشك شدن بفروشد، مي تواند زكات آن را از خودش بدهد.) و نیز اگر زکات خرمای تازه یا انگور بر او واجب باشد نمی تواند زکات آن را خرمای خشک یا کشمش بدهد اما اگر یکی از اینها یا چیزدیگری را به قصد قیمت زکات بدهد مانعی ندارد.

1893 - کسی که بدهکار است و مالی هم دارد که زکات آن واجب شده اگر بمیردباید اول تمام زکات را از مالی که زکات آن واجب شده بدهند بعد قرض او را ادانمایند.

1894 - کسی که بدهکار است و گندم یا جو یا خرما یا انگور هم دارد اگر بمیرد و پیش از آن که زکات اینها واجب شود ورثه قرض او را از مال دیگر بدهند،هر کدام که سهمشان به 288 من و 45 مثقال کم برسد باید زکات بدهد و اگر پیش از آن که زکات اینها واجب شود قرض او را ندهند چنانچه مال میت فقط به اندازه بدهی او باشد واجب نیست زکات اینها را بدهند ( پايان مسأله در رساله آيةالله مكارم شيرازي .) و اگر مال میت بیشتراز بدهی او باشد در صورتی که بدهی او بقدری است که اگر بخواهند ادا نمایندباید مقداری از گندم و جو و خرما و انگور را هم به طلبکار بدهند، آنچه را به طلبکار می دهند زکات ندارد و بقیه مال ورثه است و هر کدام آنان که سهمش به اندازه نصاب شود باید زکات آن را بدهد.

1895 - اگر گندم و جو و خرما و کشمشی که زکات آنها واجب شده خوب و بد دارد( بايد زكات هر كدام را از خود آن بدهد، و يا قيمتش را حساب كند، ونمي تواند زكات همه را از جنس بد بدهد و اگر همه را از خوب بدهد، بهتر است .) باید زکات هر کدام از خوب و بد را از خود آنها بدهد و یا زکات همه رااز خوب و بد بدهد و به احتیاط واجب زکات همه را از بد نمی تواند بدهد.