احکام شرعی - احکام حج - تطابق با فتوای آیت الله العظمی خویی

2036 - حج : زیارت کردن خانه خدا و انجام اعمالی است که دستور داده اند در آن جا بجا آورده شود، و در تمام عمر بر کسی که این شرایط را دارا باشد یک مرتبه واجب می شود: اول : آنکه بالغ باشد. دوم : آنکه عاقل و آزاد باشد. سوم : به واسطه رفتن به حج مجبور نشود که کار حرامی را که اهمیتش در شرع از حج بیشتراست انجام دهد یا عمل واجبی را که از حج مهمتر است ترک نماید. چهارم : آنکه مستطیع باشد، و مستطیع بودن به چند چیز است : اول : آنکه توشه راه و چیزهایی راکه بر حسب حالش در سفر به آن محتاج است و در کتابهای مفصل گفته شده ، داراباشد، و نیز مرکب سواری یا مالی که بتواند آنها را تهیه کند داشته باشد. دوم :سلامت مزاج و توانایی آن را داشته باشد که بتواند مکه رود و حج را بجا آورد.سوم : در راه مانعی از رفتن نباشد و اگر راه بسته باشد یا انسان بترسد که در راه جان یا عرض او از بین برود، یا مال او را ببرند، حج بر او واجب نیست ، ولی اگراز راه دیگری بتواند برود، اگرچه دورتر باشد در صورتی که مشقت زیاد نداشته باشدو خیلی غیر متعارف نباشد، باید از آن راه برود. چهارم : به قدر بجا آوردن اعمال حج وقت داشته باشد. پنجم : مخارج کسانی را که خرجی آنان بر او واجب است مثل زن و بچه و مخارج کسانی را که مردم خرجی دادن به آنها را لازم می دانند داشته باشد.ششم : بعد از برگشتن ، کسب یا زراعت یا عایدی ملک یا راه دیگری برای معاش خودداشته باشد که مجبور نشود به زحمت زندگی کند

2037 - کسی که بدون خانه ملکی رفع احتیاجش نمی شود، وقتی حج بر اوواجب است که پول خانه را هم داشته باشد.

2038 - زنی که می تواند مکه برود اگر بعد از برگشتن ، از خودش مال نداشته باشدو شوهرش هم مثلا فقیر باشد و خرجی او را ندهد و ناچار شود که به سختی زندگی کند، حج بر او واجب نیست .

2039 - اگر کسی توشه راه و مرکب سواری نداشته باشد و دیگری به او بگویدحج برو، من خرج تو و عیالات تو را در موقعی که در سفر حج هستی می دهم ، درصورتی که اطمینان داشته باشد که خرج او را می دهد، حج بر او واجب می شود.

2040 - اگر خرجی رفتن و برگشتن و خرجی عیالات کسی را در مدتی که مکه می رودو برمی گردد به او ببخشند و با او شرط کنند که حج کند، ( و او قبول نمايد، حج بر او واجب مي شود، اگر چه قرض داشته باشد و درموقع برگشتن هم مالي كه بتواند با آن زندگي كند نداشته باشد.) اگر چه قرض داشته باشدو در موقع برگشتن هم مالی که بتواند با آن زندگی کند نداشته باشد باید قبول نماید و حج بر او واجب می شود.

2041 - اگر مخارج رفتن و برگشتن و مخارج عیالات کسی را در مدتی که مکه می رودو برمی گردد به او بدهند و بگویند حج برو، ولی ملک او نکنند ( حج بر او واجب مي شود.) در صورتی که اطمینان داشته باشد که از او پس نمی گیرند، حج بر او واجب می شود.

2042 - اگر مقداری مال که برای حج کافی است به کسی بدهند و با او شرط کنندکه در راه مکه خدمت کسی که مال را داده بنماید، حج بر او واجب نمی شود.

2043 - اگر مقداری مال به کسی بدهند و حج بر او واجب شود، چنانچه حج نماید، هرچند بعدا مالی از خود پیدا کند دیگر حج بر او واجب نیست .

2044 - اگر برای تجارت مثلا تا جده برود و مالی به دست آورد که اگر بخواهد ازآنجا به مکه رود مستطیع باشد باید حج کند، و در صورتی که حج نماید اگر چه بعدامالی پیدا کند که بتواند از وطن خود به مکه رود دیگر حج بر او واجب نیست .

2045 - اگر انسان اجیر شود که ( كه مباشرتا از طرف كسي ديگر حج كند...) از طرف کسی دیگر حج کند، چنانچه خودش نتواند برود و بخواهد دیگری را از طرف خودش بفرستد باید از کسی که او را اجیرکرده اجازه بگیرد.

2046 - اگر کسی مستطیع شود و مکه نرود و فقیر شود باید اگر چه به زحمت باشد بعدا حج کند، و اگر به هیچ قسم نتواند حج برود، چنانچه کسی او را برای حج اجیر کند باید به مکه رود و حج کسی را که برای او اجیر شده بجا آورد و تا سال بعد در مکه بماند و برای خود حج نماید، ولی اگر ممکن باشد که اجیر شود و اجرت رانقد بگیرد و کسی که او را اجیر کرده راضی شود که حج او در سال بعد بجا آورده شود، باید سال اول برای خود و سال بعد برای کسی که اجیر شده حج نماید.

2047 - اگر در سال اولی که مستطیع شده به مکه رود و در وقت معینی که دستور داده اند به عرفات و مشعرالحرام نرسد، چنانچه در سالهای بعد مستطیع نباشدحج بر او واجب نیست ، ولی اگر از سالهای پیش مستطیع بوده و نرفته اگر چه به زحمت باشد باید حج کند.

2048 - اگر در سال اولی که مستطیع شده حج نکند و بعد به واسطه پیری یا مرض وناتوانی نتواند حج نماید و ناامید باشد از این که بعدا خودش حج کند باید دیگری را از طرف خود بفرستد، ( بلكه اگر نااميد هم نباشد احتياط واجب آن است كه اجير بگيرد، و درصورتي كه بعدا قدرت پيدا كرد خودش نيز حج نمايد، و همچنين است اگر در سال اولي كه به قدر رفتن حج مال پيدا كرده به واسطه پيري يا مرض يا ناتواني نتواندحج كند و نااميد از توانايي خود باشد، و در تمام اين صور بنابر احتياط واجب چنانچه منوب عنه مرد باشد بايد نايب صروره باشد، يعني كسي كه اولين مرتبه حج رفتن او باشد.) بلکه اگر در سال اولی که به قدر رفتن حج مال پیداکرده به واسطه پیری یا مرض یا ناتوانی نتواند حج کند، احتیاط مستحب آن است کسی را از طرف خود بفرستد که حج نماید.

2049 - کسی که از طرف دیگری برای حج اجیر شده باید طواف نساء را از طرف او( بجا آورد. و اگر بجا نياورد، زن بر آن اجير حرام مي شود.) یا به نیت ما فی الذمه بجا آورد. و اگر بجا نیاورد، زن بر آن اجیر حرام می شود.

2050 - ( چون اين مسأله در رساله آيةالله خويي اشكال چاپي داشت ، مسأله 333مناسك حج ايشان را مي آوريم : هرگاه فراموش كرد نماز طواف را بخواند و سعي نمودو بعد از سعي يادش آمد كه نماز طواف را نخوانده ، فورا نماز طواف را بخواند،و اعاده سعي واجب نيست ، اگر چه احوط است ، و چنانچه در اثناي سعي يادش بيايد،سعي را بريده و نماز طواف را در جاهايي كه گفته شد بجا آورد، سپس سعي را ازجايي كه بريده تمام نمايد، و چنانچه بعد از بيرون رفتن از مكه يادش بيايد كه نماز طواف را نخوانده ، بايستي به مكه برگشته و نماز را در جاهايي كه گفته شد بجاآورد، و در صورتي كه نتواند به مكه برگردد هر جا كه يادش آمد بجا آورد. بلي ، اگربتواند به حرم برگردد احوط و اولي اين است كه برگشته و نماز را در حرم بجا آورد،و حكم كسي كه نماز طواف را به جهت ناداني ترك كرده حكم كسي است كه فراموشش كرده ، و فرقي بين جاهل قاصر و مقصر در اين جا نيست .) اگر طواف نساء را درست بجا نیاورد یا فراموش کند چنانچه دربین راه یا بعد از مراجعت به وطن یادش بیاید باید در صورت امکان دوباره برگرددو آن را انجام دهد، و در صورت عدم تمکن از بازگشت خودش ، دیگری را برای انجام آن نایب بگیرد تا زن بر او حلال باشد.