احکام شرعی - احکام عاریه - تطابق با فتوای آیت الله العظمی گلپایگانی

2344 - عاریه آن است که انسان مال خود را به دیگری بدهد که از آن استفاده کندو در عوض ، چیزی هم از او نگیرد.

2345 - لازم نیست در عاریه صیغه بخوانند و اگر مثلا لباس را به قصد عاریه به کسی بدهد و او به همین قصد بگیرد عاریه صحیح است .

2346 - عاریه دادن چیز غصبی و چیزی که مال انسان است ولی منفعت آن را به دیگری واگذار کرده مثلا آن را اجاره داده ، در صورتی صحیح است که مالک چیز غصبی یا کسی که آن چیز را اجاره کرده بگوید به عاریه دادن راضی هستم .

2347 - چیزی را که منفعتش مال انسان است مثلا آن را اجاره کرده می تواندعاریه بدهد. ولی اگر در اجاره شرط کرده باشند که خودش از آن استفاده کند، نمی تواند آن را به دیگری عاریه دهد.

2348 - اگر دیوانه و بچه ( و سفيه و مفلس مال خود را عاريه بدهند، صحيح نيست اما اگر ولي مصلحت بداند مال كسي را كه بر او ولايت دارد عاريه دهد اشكال ندارد، و همچنين است اگر مفلس با اذن غرماء (طلبكاران ) عاريه دهد.) مال خود را عاریه بدهند صحیح نیست ، اما اگرولی بچه مصلحت بداند که مال او را عاریه دهد و بچه آن مال را به دستور ولی به عاریه کننده برساند اشکال ندارد.

2349 - اگر در نگهداری چیزی که عاریه کرده کوتاهی نکند و در استفاده از آن هم زیاده روی ننماید واتفاقا آن چیز تلف شود ضامن نیست ولی چنانچه شرط کنند که اگرتلف شود عاریه کننده ضامن باشد یا چیزی را که عاریه کرده طلا و نقره باشد،باید عوض آن را بدهد.

2350 - اگر طلا و نقره را عاریه نماید و شرط کند که اگر تلف شود ضامن نباشد،( صحت آن شرط اشكال دارد، ولي شرط سقوط يا اسقاط ما في الذمه مانعي ندارد.) چنانچه تلف شود ضامن نیست .

2351 - اگر عاریه دهنده بمیرد، عاریه گیرنده باید چیزی را که عاریه کرده به ورثه او بدهد.

2352 - اگر عاریه دهند طوری شود که شرعا نتواند در مال خود تصرف کند مثلادیوانه شود عاریه کننده باید مالی را که عاریه کرده به ولی او بدهد.

2353 - کسی که چیزی عاریه داده هر وقت بخواهد می تواند آن را پس بگیرد و کسی هم که عاریه کرده هر وقت بخواهد می تواند آن را پس دهد.

2354 - ( عاريه دادن چيزي كه استفاده حلال ندارد، مثل ظرف طلا و نقره ، باطل است .) اگر ظرف طلا و نقره را برای زینت اطاق عاریه بدهند اشکال ندارد،ولی اگر برای استفاده حرام بدهند باطل است .

2355 - عاریه دادن گوسفند برای استفاده از شیر و پشم آن و عاریه دادن حیوان نربرای کشیدن بر ماده صحیح است .

2356 - اگر چیزی را که عاریه کرده به مالک یا وکیل یا ولی او بدهد و بعدآن چیز تلف شود عاریه کننده ضامن نیست ( ولي اگر بدون اجازه صاحب مال ، يا وكيل ، يا ولي او، آن را به جايي ببرد كه صاحبش معمولا به آن جا مي برده ، مثلا اسب را در اصطبلي كه صاحبش براي آن درست كرده ، ببندد و بعد تلف شود، يا كسي آن را تلف كند، ضامن است .) و در غیر این صورت ضامن است اگرچه مثلا آن را به جایی ببرد که صاحبش معمولا به آنجا می برده مثلا اسب را دراصطبلی که صاحبش برای آن درست کرده ببندد.

2357 - اگر چیز نجس را( براي كاري كه شرط آن پاكي است عاريه دهد، مثلا لباس را عاريه دهد،كه با آن نماز بخوانند، بنابر احتياط واجب بايد نجس بودن آن را به كسي كه عاريه مي كند بگويد.) برای استعمال خوردن و آشامیدن عاریه دهد بایدنجس بودن آن را به کسی که عاریه می کند بگوید.

2358 - چیزی را که عاریه کرده بدون اجازه صاحب آن نمی تواند به دیگری اجاره یاعاریه دهد.

2359 - اگر چیزی را که عاریه کرده با اجازه صاحب آن به دیگری عاریه دهد،چنانچه کسی که اول آن چیز را عاریه کرده بمیرد یا دیوانه شود، عاریه دومی باطل نمی شود.

2360 - اگر بداند مالی را که عاریه کرده غصبی است باید آن را به صاحبش برساندو نمی تواند به عاریه دهنده بدهد.

2361 - اگر مالی را که می داند غصبی است عاریه کند و از آن استفاده ای ببردو در دست او از بین برود مالک می تواند عوض مال را از او یا از کسی که مال راغصب کرده مطالبه کند و نیز عوض استفاده هایی را که عاریه گیرنده برده می تواند ازاو مطالبه نماید و یا از غاصب بگیرد و اگر عوض مال یا استفاده آن را از عاریه کننده بگیرد او نمی تواند چیزی را که به مالک می دهد از عاریه دهنده مطالبه نماید.