دعای جامع از امام باقر علیه السلام
بيست و دوّم از ابوحمزه روايت است كه گفت گرفتم اين دعا را از حضرت امام محمّد باقرعليه السلام و آن حضرت اين دعا را جامع مي ناميد:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ وَحْدَهُ
بنام خدای بخشاینده مهربان گواهی دهم که معبودی نیست جز تو خدای یگانه ای
لاشَريكَ لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ آمَنْتُ بِاللَّهِ وَ بِجَميعِ رُسُلِهِ وَ
که شریک نداری و گواهی دهم که محمّد بنده و رسول تو است ایمان دارم به خدا و به همه رسولانش و
بِجَميعِ ما اُنْزِلَ بِهِ عَلي جَميعِ الرُّسُلِ وَ اَنَّ وَعْدَاللَّهِ حَقُّ وَ لِقآئَهُ حَقُّ وَ صَدَقَ
به همه آنچه نازل شده بر تمامی رسولان و براستی وعده خدا حق است و دیدارش حق است و راست گفته
اللَّهُ وَ بَلَّغَ الْمُرْسَلُونَ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ وَ سُبْحانَ الِلَّهِ كُلَّما سَبَّحَ اللَّهَ
خدا و رسانده اند رسولان و ستایش خاص خدا پروردگار جهانیان است و منزه است خدا هرگاه تنزیه کند خدا را
شَيْئٌ وَ كَما يُحِبُّ اللَّهُ اَنْ يُسَبَّحَ، وَالْحَمْدُ لِلَّهِ كُلَّما حَمِدَ اللَّهَ شَيْئٌ وَ كَما يُحِبُّ اللَّهُ
چیزی و چنانچه دوست دارد خدا که تنزیه شود و ستایش خدای را هرگاه ستایش کند او را چیزی و چنانچه دوست دارد خدا
اَنْ يُحْمَدَ وَ لا اِلهَ اِلا اللَّهُ كُلَّما هَلَّلَ اللَّهَ شَيْي ءٌ وَ كَما يُحِبُّ اللَّهُ اَنْ يُهَلَّلَ وَاللَّهُ
که ستایش شود و نیست معبودی جز خدا هرگاه تهلیل کند او را چیزی و چنانچه خواهد خدا که تهلیل شود و خدا
اَكْبَرُ كُلَّما كَبَّرَاللَّهَ شَيْي ءٌ وَ كَما يُحِبُّ اللَّهُ اَنْ يُكَبَّرَ اَللّهُمَّ اِنّي اَسْئَلُكَ مَفاتيحَ
بزرگتر است هرگاه به بزرگی ستایدش چیزی و چنانچه خواهد خدا که به بزرگی یاد شود خدایا از تو خواهم کلیدهای
الْخَيْرِ وَ خَواتيمَهُ وَ سَوابِغَهُ وَ فَوائِدَهُ وَ بَرَكاتِهِ وَ ما بَلَغَ عِلْمَهُ عِلْمي وَ ما
خیر و پایانهای آن را و شایانهایش و فایده هایش و برکاتش را و آنچه را رسیده به دانستنش علم من و آنچه
قَصَرَ عَنْ اِحْصائِهِ حِفْظي اَللّهُمَّ انْهَجْ لي اَسْبابَ مَعْرِفَتِهِ وَافْتَحْ لي اَبْوابَهُ وَ
کوتاه آمده از شماره اش حفظ من خدایا آشکار کن برای من اسباب شناساییش را و بگشا برایم درهای آن را و
غَشِّني بَرَكاتِ رَحْمَتِكَ وَ مُنَّ عَلَيَّ بِعِصْمَةٍ عَنِ الْاِزالَةِ عَنْ دينِكَ وَ طَهِّرْ
بپوشانم برکتهای رحمتت را و منت گذار بر من به خودداری کردن از بیرون رفتن از دینت و پاک کن
قَلْبي مِنَ الشَّكِّ وَلاتَشْغَلْ قَلْبي بِدُنْيايَ وَ عاجِلِ مَعاشي عَنْ اجِلِ ثَوابِ آخِرَتي
دلم را از شک و سرگرم مکن دلم را بدنیایم و زندگی زودگذرم از پاداش آینده آخرت
وَاشْغَلْ قَلْبي بِحِفْظِ مالا تَقْبَلُ مِنّي جَهْلَهُ وَ ذَلِّلْ لِكُلِّ خَيْرٍ لِساني وَ طَهِّرْ
و سرگرم کن دلم را به نگهداری و حفظ آنچه نپذیری از من نادانیش را و رام کن برای هر کار نیک زبانم را و پاک کن
قَلْبي مِنَ الرِّياَّءِ وَلاتُجْرِهِ في مَفاصِلي وَاجْعَلْ عَمَلي خالِصاً لَكَ اَللّهُمَّ اِنّي
دلم را از خودنمایی و جریانش مده در مفاصلم و قرار ده عملم را خالص برای خود خدایا به تو
اَعُوذُبِكَ مِنَ الشَّرِّ وَ اَنْواعِ الْفَواحِشِ كُلِّها ظاهِرِها وَ باطِنِها وَ غَفَلاتِها وَ
پناه برم از بدی و انواع کارهای زشت همه اش پیدا و نهانش و غفلتهایش و
جَميعِ ما يُريدُني بِهِ الشَّيْطانُ الرَّجيمُ وَ ما يُريدُني بِهِ السُّلْطانُ الْعَنيدُ مِمّا
تمام آنچه از من خواهد شیطان رانده شده و آنچه از من خواهد سلطان ستیزه جو از آنچه علم تو بدان
اَحَطْتَ بِعِلْمِهِ وَ اَنْتَ الْقادِرُ عَلي صَرفِهِ عَنّي اَللّهُمَّ اِنّي اَعُوذُ بِكَ مِنْ طَوارِقِ
احاطه دارد و تو قدرت بر دفع آن از من داری خدایا به تو پناه برم از شبیخون زنان
الْجِنِّ وَالْاِنْسِ وَ زَوابِعِهِمْ وَ بَوائِقِهِمْ وَ مَكايِدِهِمْ وَ مَشاهِدِ الْفَسَقَةِ مِنَ الْجِنِّ
جن و انس و خشم جوییهاشان و شُرورشان و توطئه هاشان و جاهایی که حضور یابند فاسقان جن
وَالْاِنْسِ وَ اَنْ اُسْتَزَلَّ عَنْ ديني فَتَفْسُدَ عَلَيَّ آخِرَتي وَ اَنْ يَكُونَ ذلِكَ مِنْهُمْ
و انس و از اینکه لغزانده شوم از دینم پس تباه شود بر من آخرتم و یا این کار از آنها
ضَرَراً عَلَيَّ في مَعاشي اَوْ يَعْرِضَ بَلاءٌ يُصيبُني مِنْهُمْ لاقُوَّةَ لي بِهِ وَلا صَبْرَ
زیانی باشد که در زندگی بر من رسد یا بلایی پیش آید که از ایشان بر من اصابت کند که من طاقتش را ندارم و شکیبایی
لي عَلَي احْتِمالِهِ فَلا تَبْتَلِيَنّي يا اِلهي بِمُقاساتِهِ فَيَمْنَعُني ذلِكَ عَنْ ذِكْرِكَ وَ
تحملش را ندارم پس دچارم مکن خدایا به کشیدن رنج آن که جلوگیریم کند از یاد تو و
يَشْغَلُني عِنْ عِبادَتِكَ اَنْتَ الْعاصِمُ الْمانِعُ الدّافِعُ الْواقي مِنْ ذلِكَ كُلِّهِ اَسْئَلُكَ
سرگرمم کند از پرستش تو تویی نگهدار و جلوگیر و دافع و حفظ کننده از اینها همه از تو خواهم
اللّهُمَّ الرَّفاهِيَةَ في مَعيشَتي ما اَبْقَيْتَني مَعيشَةً اَقْوي بِها عَلي طاعَتِكَ وَاَبْلُغُ
خدایا رفاه (و فراخی ) در زندگی تا در دنیا زنده ام داری چنان که نیرو گیرم بدان بر پیرویت و برسانم
بِها رِضْوانَكَ وَاَصيرُ بِها اِلي دارِ الْحَيَوانِ غَداً وَ لا تَرْزُقْني رِزْقاً يُطْغيني وَ
بدان به خوشنودیت و در آیم بدان به خانه زندگی ابدی در فردای قیامت و روزیم مکن آنچنان روزی که
لاتَبْتَلِيَنّي بِفَقْرٍ اَشْقي بِهِ مُضَيَّقاً عَلَيَّ اَعْطِني حَظّاً وافِراً في آخِرَتي وَ مَعاشاً
سرکشم کند و دچارم مکن به فقری که بدبخت گردم و تنگ گیرد بر من
عطا کن مرا بهره شایان در آخرتم و روزی
واسِعاً هَنيئاً مَرئياً في دُنْيايَ وَ لاتَجْعَلِ الدُّنْيا عَلَيَّ سِجْناً وَلاتَجْعَلْ فِراقَها
فراخ و گوارا و لذیذی در دنیایم و دنیا را بر من زندان مکن و جدایی و فراقش را
عَلَيَّ حُزْناً اَجِرْني مِنْ فِتْنَتِها وَاجْعَلْ عَمَلي فيها مَقْبُولاً وَ سَعْيي فيها
بر من اندوه منما نگاهم دار از آشوبش و بگردان کارم را در آن پذیرفته و کوششم را در آن
مَشْكُوراً اَللّهُمَّ وَ مَنْ اَرادَني بِسُوءٍ فَاَرِدْهُ بِمِثْلِهِ وَ مَنْ كادَني فيها فَكِدْهُ
مورد قدردانی خدایا هرکه قصد سویی درباره من دارد تو با او چنان کن و هرکه درباره ام بداندیشی کند تو با او چنان کن
وَاصْرِفْ عَنّي هَمَّ مَنْ اَدْخَلَ عَلَيَّ هَمَّهُ وَامْكُرْ بِمَنْ مَكَرَ بي فَاِنَّكَ خَيْرُ
و بگردان از من اندوه کسی که وارد ساخته بر من اندوهش را و نقشه کش بدانکه برایم نقشه کشید که تو ماهرتر از
الْماكِرينَ وَافْقَاْعَنّي عُيُونَ الْكَفَرَةِ الظَّلَمَةِ وَالطُّغاةِ الْحَسَدَةِ اَللّهُمَّ وَ اَنْزِلْ
همه نقشه کشانی و کور کن از من چشم کافران ستمگر و سرکشان حسود را خدایا فروبار
عَلَيَّ مِنْكَ السَّكينَةَ وَ اَلْبِسْني دِرْعَكَ الْحَصينَةَ وَاحْفَظْني بِسِرِّكَ الْواقي وَ
بر من از جانب خود آرامش و بپوشان بر من زره محکمت را و حفظ کن مرا به پوشش نگهدارنده ات و
جَلِّلْني عافِيَتَكَ النّافِعَةَ وَ صَدِّقْ قَوْلي وَ فِعالي وَ بارِكْ لي في وَلَدي وَ اَهْلي
بپوشانم به تندرستی سودمندت و تصدیق کن گفتارم و کردارم را و برکت ده در فرزندان و خاندان
وَ مالي اَللّهُمَّ ما قَدَّمْتُ وَ ما اَخَّرْتُ وَ ما اَغْفَلْتُ وَما تَعَمَّدْتُ وَ ما تَوانَيْتُ وَ
و مالم خدایا آنچه من پیش انداختم یا پس انداختم و آنچه از روی غفلت یا از روی عمد انجام دادم و آنچه سستی کردم و
ما اَعْلَنْتُ وَ ما اَسْرَرْتُ فَاغْفِرْهُ لي يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ
آنچه آشکار کردم و آنچه در پنهان انجام دادم همه را بیامرز ای مهربانترین مهربانان
بيست و سوّم از محمّد بن مسلم روايت است كه حضرت امام محمّد باقرعليه السلام فرمود بخوان :
اَللّهُمَّ اَوْسِعْ عَلَيَّ في
خدایا وسعت ده در
رِزْقي وَامْدُدْلي في عُمْري وَاغْفِرْلي ذَنْبي وَاجْعَلْني مِمَّنْ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدينِكَ
روزیم و دراز گردان عمرم را و بیامرز گناهم را و بگردانم از کسانی که یاری دهی بدانها دینت را
وَلا تَسْتَبْدِلْ بي غَيْري
و مرا با دیگری عوض مکن
بيست و چهارم روايت شده كه حضرت صادق عليه السلام اين دعا را مي خواندند:
يا مَنْ يَشْكُرُ الْيَسيرَ وَ يَعْفُو عَنِ الْكَثيرِ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحيمُ
ای که از اندک سپاسگزاری کنی و از (جرم های ) بسیار درگذری و آمرزنده و مهربانی
اِغْفِرْلِيَ الذّنُوُبَ الَّتي ذَهَبَتْ لَذَّتُها وَ بَقِيَتْ تَبِعَتُها
بیامرز برای من گناهانی که خوشی و لذتش رفته و بازخواست و کیفرش باقی مانده
بيست و پنجم و نيز روايت شده كه آن حضرت اين دعا را مي خواندند:
يا نُورُ يا قُدُّوسُ يا اَوَّلَ الْاَوَّلينَ وَ يا آخِرَ
ای نور و ای منزه (از هر عیب ) ای نخست پیشینیان و ای پایان
الاْخِرينَ يا رَحْمنُ يا رَحيمُ اِغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتي تُغَيِّرُ النِّعَمَ وَاغْفِرْ لِيَ
پسینیان ای بخشاینده ای مهربان بیامرز از من گناهانی را که نعمتها را تغییر دهد و بیامرز از من
الذُّنُوبَ الَّتي تُحِلُّ النِّقَمَ وَاغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتي تَهْتِكُ الْعِصَمَ وَاغْفِرْ لِيَ
گناهانی را که عذابهارا فرو بارد و بیامرز از من گناهانی را که پرده ها را بدرد و بیامرز برایم
الذُّنُوبَ الَّتي تُنْزِلُ الْبَلاَّءَ وَاغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتي تُديلُ الْاَعْدآءَ وَاغْفِرْ لِيَ
گناهانی را که بلا نازل کند و بیامرز از من گناهانی را که قدرت را بدست دشمنان اندازد و بیامرز برایم
الذُّنُوبَ الَّتي تُعَجِّلُ الْفَنآءَ وَاغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتي تَقْطَعُ الرّجآءَ وَاغْفِرْ لِيَ
گناهانی را که در نابودی شتاب کند و بیامرز برایم گناهانی را که امید را قطع کند و بیامرز برایم
الذُّنُوبَ الَّتي تُظْلِمُ الْهَوآءَ وَاغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتي تَكْشِفُ الْغِطآءَ وَاغْفِرْ
گناهانی را که تاریک گرداند هوا را و بیامرز برایم گناهانی را که بالا زند پرده را و بیامرز
لِيَ الذُّنُوبَ الَّتي تَرُدُّ الدُّعآءَ وَاغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتي تَرُدَّ غَيْثَ السَّمآءِ
از من گناهانی را که بازگرداند دعا را و بیامرز برایم گناهانی را که جلوگیرد از باران آسمان
بيست و ششم و نيز اين دعا از آن حضرت منقولست :
يا عُدَّتي في كُرْبَتي وَ يا
ای ذخیره ام در گرفتاری و ای
صاحِبي في شِدَّتي وَ يا وَلِيّي في نِعْمَتي وَ يا غِياثي في رَغْبَتي
همدمم در سختی و ای سرپرستم در نعمتم و ای فریادرسم در وقت اشتیاقم
فرموده و اين دعا دعاي اميرالمومنين عليه السلام است :
اَللّهُمَّ كَتَبْتَ الاْثارَ وَ عَلِمْتَ الْاَخْبارَ وَ
خدایا نوشتی آثار را و دانستی اخبار را و
اطَّلَعْتَ عَلَي الْاَسْرارِ فَحُلْتَ بَيْنَنا وَ بَيْنَ الْقُلُوبِ فَالسِّرُّ عِنْدَكَ عَلانِيَةٌ وَ
مطلع گشتی بر اسرار و رازها پس حائل گشتی میان ما و دلها پس راز در پیش تو آشکار و
الْقُلُوبُ اِلَيْكَ مُفْضاةٌ وَ اِنَّما اَمْرُكَ لِشَيْئٍ اِذا اَرَدْتَهُ اَنْ تَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ
دلها بسویت کشیده شده و جز این نیست که دستور تو درباره چیزی که بخواهی آن است که بدان بگویی باش و باشد
فَقُلْ بِرَحْمَتِكَ لِطاعَتِكَ اَنْ تَدْخُلَ في كُلِّ عُضْوٍ مِنْ اَعْضائي وَلاتُفارِقَني
پس از روی مهرت طاعتت را بگو که درآید بهر عضوی از اعضای من و از من جدا نگردد
حَتّي اَلْقاكَ وَ قُلْ بِرَحْمَتِكَ لِمَعْصِيَتِكَ اَنْ تَخْرُجَ مِنْ كُلِّ عُضْوٍ مِنْ اَعْضائي فَلا
تا تو را دیدار کنم و از روی مهرت به نافرمانیت فرمان ده که بیرون رود از هر عضوی از اعضای من و به من
تَقْرَبُني حَتّي اَلْقاكَ وَارْزُقْني مِنَ الدُّنْيا وَ زَهِّدْني فيها وَ لا تَزْوِها عَنّي وَ
نزدیک نگردد تا تو را دیدار کنم و روزیم ده از دنیا و بی علاقه ام کن در آن و او را از من روگردان مکن در وقتی بدان
رَغْبَتي فيها يا رَحْمنُ
رغبت دارم ای بخشاینده