قسم دوم - اعمال شب های ماه رمضان
آداب افطار و سایر اعمال شب ها
قسم دوم اعمالي است كه در شب هاي ماه رمضان بايد بجا آورد و آن چند امر است.
اول افطار است و مستحب است كه بعد از نماز شام افطار كند مگر آن كه ضعف بر او غلبه كرده باشد يا جمعي منتظر او باشند.
دوم آنكه افطار كند با چيز پاكيزه از حرام و شبهات و بهتر آن است كه به خرماي حلال افطار كند تا ثواب نمازش چهار صد برابر گردد و به خرما و آب و به رطب و به لبن و به حلوا و به نبات و به آب گرم به هر كدام كه افطار كند نيز خوب است.
سوم آن كه در وقت افطار دعاهاي وارده آن را بخواند از جمله آن كه بگويد:
اَللّهُمَّ لَكَ صُمْتُ، وَعَلي رِزْقِكَ اَفْطَرْتُ، وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ
خدایا برای تو روزه گرفتم و با روزی تو افطار کنم و بر تو توکل کنم
تا خدا عطا كند به او ثواب هر كسي را كه در اين روز روزه داشته و اگر دعاي اَللّهُمَّ رَبَّ النّورِ الْعَظيمِ را كه سيّد و كفعمي روايت كرده اند بخواند فضيلت بسيار يابد و روايت شده كه حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام هرگاه مي خواست افطار كند مي گفت:
بِسْمِ اللَّهِ اَللّهُمَّ لَكَ صُمْنا، وَعَلي رِزْقِكَ
خدایا برای تو روزه گرفتیم و با روزی تو
اَفْطَرْنا، فَتَقَبَّلْ مِنَّا اِنَّكَ اَنْتَ السَّميعُ الْعَليمُ،
افطار کنیم پس از ما بپذیر که به راستی تو شنوا و دانایی
چهارم در لقمه اوّل بگويد :
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرّحَيمِ يا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ اِغْفِرْ لي
به نام خدا که رحمتش بسیار و مهربانیاش همیشگى است
اى گسترده آمرزش
مرا بیامرز
تا خدا او را بيامرزد و در خبر است كه در آخر هر روز از روزهاي ماه رمضان خدا هزار هزار كس را از آتش جهنّم آزاد مي كند پس از حق تعالي بخواه كه تو را يكي از آنها قرار دهد.
پنجم در وقت افطار سوره قدر بخواند.
ششم در وقت افطار تصدق كند و افطار دهد روزه داران را اگر چه به چند دانه خرما يا شربتي آب باشد و از حضرت رسول صلي الله عليه و آله مروي است كه: كسي كه افطار دهد روزه داري را از براي او خواهد بود مثل اجر آن روزه دار بدون آن كه از اجر او چيزي كم شود و هم از براي او خواهد بود مثل آن عمل نيكويي كه بجا آورد آن افطار كننده به قوه آن طعام و آيت الله علامه حلي در رساله سعديه از حضرت صادق عليه السلام نقل كرده كه فرمود: هر مؤمني كه اطعام كند مؤمني را لقمه اي در ماه رمضان بنويسد حق تعالي براي او اجر كسي كه سي بنده مؤمن آزاد كرده باشد و از براي او باشد نزد حق تعالي يك دعاي مستجاب.
هفتم در هر شب خواندن هزار مرتبه إنا أنزلناه وارد است.
هشتم در هر شب صد مرتبه حم دخان را بخواند اگر ميسر شود.
نهم سيد روايت كرده كه: هر كه اين دعا را بخواند در هر شب ماه رمضان آمرزيده شود گناهان چهل سال او.
اَللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ، الَّذي اَنْزَلْتَ فيهِ الْقُرْآنَ وَافْتَرَضْتَ علي
خدایا ای پروردگار ماه رمضان که در آن قرآن را فرستادی و بر
عِبادِكَ فيهِ الصِّيامَ، صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَارْزُقْني حَجَّ بَيْتِكَ
بندگان روزه را در این ماه واجب کردی درود فرست بر محمد و آل محمد و روزیم گردان حج خانه
الْحَرامِ، في عامي هذا وَفي كُلِّ عامٍ، وَاغْفِرْ لي تِلْكَ الذُّنُوبَ الْعِظامَ،
محترم خود کعبه را در این سال و در هر سال و بیامرز برایم این گناهان بزرگ را
فَاِنَّهُ لا يَغْفِرُها غَيْرُكَ، يا رَحْمنُ يا عَلاَّمُ.
که به راستی نیامرزد آنها را جز تو ای بخشاینده و ای بسیار دانا
دهم در هر شب بخواند بعد از مغرب دعاي حجّ را كه در قسم اوّل گذشت