سوره دخان
1-بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ حم
بنام خداوند بخشنده مهربان
1. حا
میم. رمزهایى است از جانب اللَّه که به محمّد (ص) القا شده
و این کتاب مرکب از همین حروف است ولى احدى را توان مقابله با آن نیست. این
کتاب داراى محکمات و این گونه متشابهات است. سوگند به حلم بى‌حد و ملک مطلق ما که آنچه در جریان قدر مى‌گذرد از قضاى ازل گذشته است و
2-وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ
2. سوگند به این کتاب روشن و روشنگر که
3-إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ
3. ما آن را (یک جا) در شبى پربرکت (که شب قدر است) فرو فرستادیم
زیرا ما همواره (طبق سنّت جاریه خود) بیم‌دهنده (جهانیان) بوده‌ایم.
4-فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ
4. در آن شب هر کار محکم و استوارى (از حوادث سال از آن جمله نزول قرآن تا شب قدر آینده) از هم باز مى‌شود (و به مأمورین اجرا ابلاغ مى‌گردد).
5-أَمْرًا مِنْ عِنْدِنَا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ
5. کارى که نشأت یافته از جانب ماست
زیرا ما همواره (فرشتگان را براى اداره امور تکوین
و پیامبران را براى ابلاغ امور تشریع) فرستنده بوده‌ایم.
6-رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
6. به خاطر (اقتضاى) رحمت پروردگارت
زیرا که اوست شنوا (ى درخواست‌هاى قولى و عملى نیازمندان) و دانا (به نیاز آنها).
7-رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا إِنْ كُنْتُمْ مُوقِنِينَ
7. همان پروردگار آسمان‌ها و زمین و آنچه که در میان آن دو هست اگر اهل باورید.
8-لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ رَبُّكُمْ وَرَبُّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ
8. هیچ معبودى جز او نیست
(اوست که) زنده مى‌کند و مى‌میراند
پروردگار شما و پروردگار نیاکان شماست.
9-بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ يَلْعَبُونَ
9. بلکه آنان (به جاى ایمان آوردن
درباره توحید و معاد) در تردید و سرگرم بازى (با دنیاى خویش) اند.
10-فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّمَاءُ بِدُخَانٍ مُبِينٍ
10. پس در انتظار روزى باش که آسمان (در مقدمه شروع قیامت) دودى آشکار بیاورد.
11-يَغْشَى النَّاسَ هَذَا عَذَابٌ أَلِيمٌ
11. که همه مردم را فرا گیرد
(و گفته مى‌شود) این عذابى دردناک است.
12-رَبَّنَا اكْشِفْ عَنَّا الْعَذَابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ
12. (در حالى که همه مى‌گویند) پروردگارا
این عذاب را از ما برطرف ساز
که ما اهل ایمانیم.
13-أَنَّى لَهُمُ الذِّكْرَى وَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مُبِينٌ
13. از کجا و چگونه آنها را تذکر خواهد بود در حالى که بر آنها فرستاده‌اى روشن (از نظر رسالت) و روشنگر (نسبت به حقایق) بیامد؟!
14-ثُمَّ تَوَلَّوْا عَنْهُ وَقَالُوا مُعَلَّمٌ مَجْنُونٌ
14. سپس از او روى برتافتند و گفتند: او (در سخنانى که مى‌خواند) تعلیم یافته (از دیگران است که به خدا نسبت مى‌دهد) و دیوانه است.
15-إِنَّا كَاشِفُو الْعَذَابِ قَلِيلًا إِنَّكُمْ عَائِدُونَ
15. ما اکنون آن عذاب را (از اهل جهان) اندکى برطرف مى‌کنیم (و تذکر مى‌دهیم) که شما حتما (پس از مدتى به عذاب آخرت) بازمى‌گردید.
16-يَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْكُبْرَى إِنَّا مُنْتَقِمُونَ
16. (آن عذاب در) روزى (است) که (کافران را) به بزرگترین و سخت‌ترین طرزى فرا گیریم
زیرا ما انتقام‌گیرنده‌ایم.
17-وَلَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ وَجَاءَهُمْ رَسُولٌ كَرِيمٌ
17. و حقیقت این است که ما پیش از آنها قوم فرعون را آزمودیم و رسولى بزرگوار به سراغ آنها آمد.
18-أَنْ أَدُّوا إِلَيَّ عِبَادَ اللَّهِ إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ
18. (گفت) که بندگان خدا (بنى اسرائیل ستمدیده) را به من بازدهید
همانا من براى شما فرستاده‌اى امینم.
19-وَأَنْ لَا تَعْلُوا عَلَى اللَّهِ إِنِّي آتِيكُمْ بِسُلْطَانٍ مُبِينٍ
19. و (پیام دیگر) اینکه بر خداوند تکبر و برترى نکنید
زیرا من براى شما حجتى آشکار آورده‌ام.
20-وَإِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُمْ أَنْ تَرْجُمُونِ
20. و البته من به پروردگار خود و پروردگار شما پناه بردم از اینکه مرا برانید یا ناسزا گویید یا سنگ بزنید
یا بکشید.
21-وَإِنْ لَمْ تُؤْمِنُوا لِي فَاعْتَزِلُونِ
21. و اگر به من ایمان نمى‌آورید پس از من کناره گیرید و مرا به حال خود واگذارید.
22-فَدَعَا رَبَّهُ أَنَّ هَؤُلَاءِ قَوْمٌ مُجْرِمُونَ
22. (اما دعوتش سودمند نیفتاد) پس پروردگار خود را خواند که اینان گروهى گنهکارند (در آن حدى که استحقاق هلاکت دسته‌جمعى دارند).
23-فَأَسْرِ بِعِبَادِي لَيْلًا إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ
23. (گفتیم) پس بندگان مرا شبانه حرکت ده
زیرا شما تحت تعقیب هستید.
24-وَاتْرُكِ الْبَحْرَ رَهْوًا إِنَّهُمْ جُنْدٌ مُغْرَقُونَ
24. و (چون دریا را براى تو شکافتیم و عبور کردى) دریا را با راه وسیعش رها کن (تا فرعونیان وارد شوند) زیرا آنان بى‌تردید سپاهى محکوم به
غرقند.
25-كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ
25. چه بسیار از باغ‌ها و چشمه‌سارها که از خود باقى نهادند
26-وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ
26. و چه کشتزارها و منزل و جایگاه‌هاى زیبا و پرنعمتى
27-وَنَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ
27. و چه خوش‌گذرانى‌ها که در آن مسرور و خوشحال بودند.
28-كَذَلِكَ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ
28. (آرى) این گونه بود
و ما همه آنها را به گروهى دیگر به میراث دادیم.
29-فَمَا بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّمَاءُ وَالْأَرْضُ وَمَا كَانُوا مُنْظَرِينَ
29. پس نه آسمان و زمین بر آنها گریست
و نه (در وقت نزول عذاب) مهلت یافتند.
30-وَلَقَدْ نَجَّيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنَ الْعَذَابِ الْمُهِينِ
30. و به یقین ما بنى اسرائیل را از آن عذاب خوارکننده (ذبح پسران و بیگارى دختران) نجات بخشیدیم.
31-مِنْ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ كَانَ عَالِيًا مِنَ الْمُسْرِفِينَ
31. از (دست) فرعون که حقّا او سرکشى برترى‌جو از تجاوزکاران بود.
32-وَلَقَدِ اخْتَرْنَاهُمْ عَلَى عِلْمٍ عَلَى الْعَالَمِينَ
32. و همانا ما آنها را از روى علم (به استحقاق و صلاحیتشان) بر جهانیان (مردم زمانشان) برگزیدیم.
33-وَآتَيْنَاهُمْ مِنَ الْآيَاتِ مَا فِيهِ بَلَاءٌ مُبِينٌ
33. و آنها را از آیات و معجزات آنچه در آن امتحانى آشکار (یا نعمتى روشن) بود عطا کردیم (مانند عصا
ید بیضا
شکافتن دریا
هلاک دشمنان
نزول
تورات و منّ و سلوى و ابر سایه‌بان).
34-إِنَّ هَؤُلَاءِ لَيَقُولُونَ
34. البته اینان (کفار قریش) مى‌گویند:
35-إِنْ هِيَ إِلَّا مَوْتَتُنَا الْأُولَى وَمَا نَحْنُ بِمُنْشَرِينَ
35. سرانجام زندگى (و هستى بشر) جز همان مرگ اوّلى (مرگ از دنیا) نیست و ما هرگز بر انگیخته نخواهیم شد.
36-فَأْتُوا بِآبَائِنَا إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ
36. پس پدران ما را (زنده کنید و) بیاورید اگر شما (در دعوى قیامت) راستگویید.
37-أَهُمْ خَيْرٌ أَمْ قَوْمُ تُبَّعٍ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ أَهْلَكْنَاهُمْ إِنَّهُمْ كَانُوا مُجْرِمِينَ
37. آیا آنها (در نفوس و نیرو) بهتر (و بیشتر) ند یا قوم تبّع (یکى از سلاطین مقتدر یمن) و کسانى که پیش از آنها بودند (مانند عاد و ثمود)؟ همه آنان را
هلاک نمودیم
چرا که همه گنهکار بودند.
38-وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لَاعِبِينَ
38. و ما آسمان‌ها و زمین و آنچه را میان آن دو است به بازى (و بدون هدف) نیافریده‌ایم.
39-مَا خَلَقْنَاهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ
39. ما آن دو را جز به حق (و براى هدفى والا و عقلانى) نیافریده‌ایم
و لکن بیشتر آنها نمى‌دانند.
40-إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ مِيقَاتُهُمْ أَجْمَعِينَ
40. و به یقین روز فصل (روز قضاوت به حق خداوند و روز جداسازى حق از باطل و مؤمن از کافر و عادل از فاسق) موعد همگى آنان است.
41-يَوْمَ لَا يُغْنِي مَوْلًى عَنْ مَوْلًى شَيْئًا وَلَا هُمْ يُنْصَرُونَ
41. روزى که هیچ دوست و یاورى از دوست و یاور خود هیچ گونه ضررى را دفع نمى‌کند
و آنان یارى نمى‌شوند.
42-إِلَّا مَنْ رَحِمَ اللَّهُ إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ
42. مگر کسى که خداوند مورد ترحم قرار دهد
زیرا اوست مقتدر و مهربان.
43-إِنَّ شَجَرَتَ الزَّقُّومِ
43. بى‌تردید درخت زقّوم (که در ته جهنم مى‌روید و شاخه‌هایش به همه طبقات مى‌رسد)
44-طَعَامُ الْأَثِيمِ
44. خوراک فرد گنه پیشه است.
45-كَالْمُهْلِ يَغْلِي فِي الْبُطُونِ
45. مانند مس گداخته است که در شکم‌ها مى‌جوشد.
46-كَغَلْيِ الْحَمِيمِ
46. مانند جوشیدن آب جوشان.
47-خُذُوهُ فَاعْتِلُوهُ إِلَى سَوَاءِ الْجَحِيمِ
47. او را بگیرید و به قهر به میان جهنم بکشید.
48-ثُمَّ صُبُّوا فَوْقَ رَأْسِهِ مِنْ عَذَابِ الْحَمِيمِ
48. سپس از فرق سرش آب جوشانى که سراپا عذاب و شکنجه است بریزید.
49-ذُقْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْكَرِيمُ
49. (و بگویید) بچش که حقّا تو همان قدرتمند گرامى هستى!
50-إِنَّ هَذَا مَا كُنْتُمْ بِهِ تَمْتَرُونَ
50. این همان (عذاب‌ها) است که شما در آن تردید مى‌کردید.
51-إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقَامٍ أَمِينٍ
51. همانا پرهیزکاران در جایگاه امنى (از مرض و اندوه و پیرى و مرگ) خواهند بود.
52-فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ
52. در میان باغ‌ها و چشمه‌سارها.
53-يَلْبَسُونَ مِنْ سُنْدُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ مُتَقَابِلِينَ
53. از لباس‌هاى ابریشم نازک و ضخیم مى‌پوشند در حالى که (براى انس و صحبت) رویاروى هم مى‌نشینند.
54-كَذَلِكَ وَزَوَّجْنَاهُمْ بِحُورٍ عِينٍ
54. این گونه است (حال آنها)
و حور العین (زنان بهشتى سفیداندام و درشت‌چشم) را همسر آنها مى‌کنیم.
55-يَدْعُونَ فِيهَا بِكُلِّ فَاكِهَةٍ آمِنِينَ
55. در آنجا هر نوع میوه‌اى را مى‌طلبند در حالى که ایمن (از ضرر و زوال آن) باشند.
56-لَا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولَى وَوَقَاهُمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ
56. در آنجا مرگى نخواهند چشید لکن مرگ اوّلى را (که سبب انتقال از دنیا به عالم برزخ بوده و هم چنین مرگ دومى که سبب انتقال از برزخ به قیامت
بوده
چشیده‌اند)
و (خداوند) آنها را از عذاب جهنم (براى ابد) نگه مى‌دارد.
57-فَضْلًا مِنْ رَبِّكَ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
57. تفضلى است از جانب پروردگار تو
و این همان نجات و کامیابى بزرگ است.
58-فَإِنَّمَا يَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ
58. پس جز این نیست که ما این (قرآن) را به زبان تو آسان کردیم
(چون آن را عربى و تو را گویا و ذهنت را آشنا به معارف آن قرار دادیم) شاید آنان (
قوم تو) متذکر شوند.
59-فَارْتَقِبْ إِنَّهُمْ مُرْتَقِبُونَ
59. پس (چون آنها متذکر نمى‌شوند) منتظر (عذاب بر آنها) باش که البته آنها نیز منتظر (عذاب) هستند.