حکمت : 417 - تفسیر توبه و استغفار
ترجمه : علامه جعفری
وَ قَالَ ( علیه السلام ) : لِقَائِلٍ قَالَ بِحَضْرَتِهِ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ ؛ ثَکِلَتْکَ أُمُّکَ ،
أَ تَدْرِی مَا الِاسْتِغْفَارُ ،
الِاسْتِغْفَارُ دَرَجَةُ الْعِلِّیِّینَ ،
وَ هُوَ اسْمٌ وَاقِعٌ عَلَى سِتَّةِ مَعَانٍ ،
أَوَّلُهَا النَّدَمُ عَلَى مَا مَضَى ،
وَ الثَّانِی الْعَزْمُ عَلَى تَرْکِ الْعَوْدِ إِلَیْهِ أَبَداً ،
وَ الثَّالِثُ أَنْ تُؤَدِّیَ إِلَى الْمَخْلُوقِینَ حُقُوقَهُمْ حَتَّى تَلْقَى اللَّهَ أَمْلَسَ لَیْسَ عَلَیْکَ تَبِعَةٌ ،
وَ الرَّابِعُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَى کُلِّ فَرِیضَةٍ عَلَیْکَ ضَیَّعْتَهَا فَتُؤَدِّیَ حَقَّهَا ،
وَ الْخَامِسُ أَنْ تَعْمِدَ إِلَى اللَّحْمِ الَّذِی نَبَتَ عَلَى السُّحْتِ فَتُذِیبَهُ بِالْأَحْزَانِ حَتَّى تُلْصِقَ الْجِلْدَ بِالْعَظْمِ وَ یَنْشَأَ بَیْنَهُمَا لَحْمٌ جَدِیدٌ ،
وَ السَّادِسُ أَنْ تُذِیقَ الْجِسْمَ أَلَمَ الطَّاعَةِ کَمَا أَذَقْتَهُ حَلَاوَةَ الْمَعْصِیَةِ ،
فَعِنْدَ ذَلِکَ تَقُولُ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ
و به گوینده ای که در حضور آن حضرت گفت: (طلب بخشش می کنم از خداوند) فرمود: مادر به عزایت بنشیند. آیا می دانی استغفار (طلب بخشش) چیست؟ استغفار درجه انسان های نایل به عالم علیین است و این کلمه اسمی است که شش معنی دارد: اول پشیمانی از آنچه گذشته. دوم تصمیم بر برنگشتن به طرف آن برای همیشه. سوم حقوق مخلوقات را به خود آنان برگردانی. تا در کمال پاکی خدا را دیدار کنی و بار هیچ گناهی را بر دوش خود نکشی و چهارم درباره هر تکلیفی که برای تو لازم الاجرا بوده دقت نمایی و آنچه را که ضایع کرده ای حق آن را ادا کنی و پنجم گوشتی را که از حرام در بدنت روییده است، با اندوه پشیمانی ذوب کنی تا پوست بر استخوان بچسبد و گوشت تازه ای مابین آنها بروید و ششم آن که سختی اطاعت را بر جسمت بچشانی همانگونه که شیرینی گناه را بر آن چشانده ای. در این موقع است که می توانی بگویی: (استغفرالله) .