نهج البلاغه - خطبه : 152 - صفات پیشوایان دین

152-  و من خطبة له (علیه السلام) :
فی صفات اللّه جل جلاله،
و صفات أئمة الدین
الْحَمْدُ لِلَّهِ الدَّالِّ عَلَى وُجُودِهِ بِخَلْقِهِ وَ بِمُحْدَثِ خَلْقِهِ عَلَى أَزَلِیَّتِهِ وَ بِاشْتِبَاهِهِمْ عَلَى أَنْ لَا شَبَهَ لَهُ لَا تَسْتَلِمُهُ الْمَشَاعِرُ وَ لَا تَحْجُبُهُ السَّوَاتِرُ لِافْتِرَاقِ الصَّانِعِ وَ الْمَصْنُوعِ وَ الْحَادِّ وَ الْمَحْدُودِ وَ الرَّبِّ وَ الْمَرْبُوبِ الْأَحَدِ بِلَا تَأْوِیلِ عَدَدٍ وَ الْخَالِقِ لَا بِمَعْنَى حَرَکَةٍ وَ نَصَبٍ وَ السَّمِیعِ لَا بِأَدَاةٍ وَ الْبَصِیرِ لَا بِتَفْرِیقِ آلَةٍ وَ الشَّاهِدِ لَا بِمُمَاسَّةٍ وَ الْبَائِنِ لَا بِتَرَاخِی مَسَافَةٍ وَ الظَّاهِرِ لَا بِرُؤْیَةٍ وَ الْبَاطِنِ لَا بِلَطَافَةٍ بَانَ مِنَ الْأَشْیَاءِ بِالْقَهْرِ لَهَا وَ الْقُدْرَةِ عَلَیْهَا وَ بَانَتِ الْأَشْیَاءُ مِنْهُ بِالْخُضُوعِ لَهُ وَ الرُّجُوعِ إِلَیْهِ مَنْ وَصَفَهُ فَقَدْ حَدَّهُ وَ مَنْ حَدَّهُ فَقَدْ عَدَّهُ وَ مَنْ عَدَّهُ فَقَدْ أَبْطَلَ أَزَلَهُ وَ مَنْ قَالَ کَیْفَ فَقَدِ اسْتَوْصَفَهُ وَ مَنْ قَالَ أَیْنَ فَقَدْ حَیَّزَهُ عَالِمٌ إِذْ لَا مَعْلُومٌ وَ رَبٌّ إِذْ لَا مَرْبُوبٌ وَ قَادِرٌ إِذْ لَا مَقْدُورٌ .

أئمة الدین
منها : قَدْ طَلَعَ طَالِعٌ وَ لَمَعَ لَامِعٌ وَ لَاحَ لَائِحٌ وَ اعْتَدَلَ مَائِلٌ وَ اسْتَبْدَلَ اللَّهُ بِقَوْمٍ قَوْماً وَ بِیَوْمٍ یَوْماً وَ انْتَظَرْنَا الْغِیَرَ انْتِظَارَ الْمُجْدِبِ الْمَطَرَ وَ إِنَّمَا الْأَئِمَّةُ قُوَّامُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ وَ عُرَفَاؤُهُ عَلَى عِبَادِهِ وَ لَا یَدْخُلُ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ عَرَفَهُمْ وَ عَرَفُوهُ وَ لَا یَدْخُلُ النَّارَ إِلَّا مَنْ أَنْکَرَهُمْ وَ أَنْکَرُوهُ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى خَصَّکُمْ بِالْإِسْلَامِ وَ اسْتَخْلَصَکُمْ لَهُ وَ ذَلِکَ لِأَنَّهُ اسْمُ سَلَامَةٍ وَ جِمَاعُ کَرَامَةٍ اصْطَفَى اللَّهُ تَعَالَى مَنْهَجَهُ وَ بَیَّنَ حُجَجَهُ مِنْ ظَاهِرِ عِلْمٍ وَ بَاطِنِ حُکْمٍ لَا تَفْنَى غَرَائِبُهُ وَ لَا تَنْقَضِی عَجَائِبُهُ فِیهِ مَرَابِیعُ النِّعَمِ وَ مَصَابِیحُ الظُّلَمِ لَا تُفْتَحُ الْخَیْرَاتُ إِلَّا بِمَفَاتِیحِهِ وَ لَا تُکْشَفُ الظُّلُمَاتُ إِلَّا بِمَصَابِیحِهِ قَدْ أَحْمَى حِمَاهُ وَ أَرْعَى مَرْعَاهُ فِیهِ شِفَاءُ الْمُسْتَشْفِی وَ کِفَایَةُ الْمُکْتَفِی .

خطبه ای است از آن حضرت (علیه السلام): این خطبه درباره صفات خداوند جل جلاله و صفات پیشوایان دین است.
سپس خداوندی راست که با آفرینش مخلوقات، دلالت به هستی خود نمود و با حدوث مستمر کاینات، راهنمایی به ازلیت خود فرمود. و با همانند قرار دادن مخلوقات با یکدیگر، به بی مانند بودن خود هدایت فرمود. نه احساس ها و درک ها او را دریابند، و نه پرده ها او را بپوشانند، زیرا سازنده از ساخته شده جدا، و تحدیدکننده غیر از تحدید شده، و پرورنده غیر از پرورده شده است. او یگانه ای است، نه به معنای عدد. آفریننده است، بدون حرکت و خستگی. و شنوا است، بدون نیاز به وسیله آن. و بینا است، بدون باز کردن و بستن چشم. او شاهد و حاضر است، نه با چسبیدن جسمانی. و دور از اشیاء است، بدون برقراری فاصله. آشکار است، نه قابل دیدن با چشم. و باطن و مخفی است، نه از جهت ظرافت و رقت وجود. دور از اشیاء است (نه با برقراری فاصله بلکه) به جهت غلبه و پیروزی مطلق بر آنها. و اشیاء از او دورند به جهت خضوع و تسلیم مطلق و برگشت به سوی او. کسی که آن ذات پاک را توصیف کند، او را محدود نموده. و هر کس که او را محدود کند، او را به شمارش درآورده. و هر کس که او را به شمارش درآورد، ازلیت او را ابطال نموده است. و هر کس بگوید او چگونه است، توصیفش کرده. و هر کس بگوید:
 در کجا است (یا در جایی است) او را در مکانی قرار داده است. آن ذات اقدس عالم بود، آنگاه که معلومی نبود. و پرورنده بود، آنگاه که پرورده ای نبود. و توانا بود، آنگاه که موضوعی برای اجرای قدرت موجود نبود.
پیشوایان دین

خورشید فروزان (امامت) سرکشید و فروغی تابناک درخشید و ستاره روشن خلافت الهی روشن و نمایان گشت. معتدل شد آنچه کج بود. خداوند گروهی را به گروهی و روزگاری را به روزگای تبدیل فرمود. و ما در انتظار دگرگونی هایی بودیم، همانگونه که قحطی زده به انتظار باران بنشیند. و جز این نیست که پیشوایان (الهی) تدبیرکنندگان و مدیران الهی مخلوقات او و عارفان آنان می باشند و کسی به بهشت داخل نمی شود، مگر این که پیشوایان الهی را بشناسد و آنان نیز او را بشناسند. و کسی به دوزخ داخل نگردد، مگر این که آنان را منکر شود و آنان نیز او را منکر گردند.
قطعا خداوند متعال شما را به اسلام مخصوص فرمود و شما را برای خود برگزید، زیرا اسلام، اسمی از سلامت و مجمع کرامت است. خداوند متعال طریق خود را برای شما برگزید، و آشکار ساخت دلایل و راهنماهای خود را از علم آشکار و حکمتهای باطن که شگفتی های آن پایان نیابد و حقایق اعجاب انگیز آن تمام نشود، و در آن قرار داد جایگاه های روییدن نعمتها و چراغ های روشنگر تاریکی ها را. درهای خیرات جز با کلیدهای او گشوده نشود. و تاریکی ها جز با چراغ های آن، از بین نرود. خداوند سبحان حمایت نمود هر کس را که پناه به او برد و مراعات آن را به عهده خود گرفت. ذات اقدس ربوبی شفای هر کس را که شفا خواهد، و کفایت هر کس را که کفایت طلب کند، در آن قرار داد.