نهج البلاغه - خطبه : 146 - مشورت درباره جنگ با فارس

146-  و من کلام له (علیه السلام) و قد استشاره عمر بن الخطاب فی الشخوص لقتال الفرس بنفسه :
إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ لَمْ یَکُنْ نَصْرُهُ وَ لَا خِذْلَانُهُ بِکَثْرَةٍ وَ لَا بِقِلَّةٍ وَ هُوَ دِینُ اللَّهِ الَّذِی أَظْهَرَهُ وَ جُنْدُهُ الَّذِی أَعَدَّهُ وَ أَمَدَّهُ حَتَّى بَلَغَ مَا بَلَغَ وَ طَلَعَ حَیْثُ طَلَعَ وَ نَحْنُ عَلَى مَوْعُودٍ مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ مُنْجِزٌ وَعْدَهُ وَ نَاصِرٌ جُنْدَهُ وَ مَکَانُ الْقَیِّمِ بِالْأَمْرِ مَکَانُ النِّظَامِ مِنَ الْخَرَزِ یَجْمَعُهُ وَ یَضُمُّهُ فَإِنِ انْقَطَعَ النِّظَامُ تَفَرَّقَ الْخَرَزُ وَ ذَهَبَ ثُمَّ لَمْ یَجْتَمِعْ بِحَذَافِیرِهِ أَبَداً وَ الْعَرَبُ الْیَوْمَ وَ إِنْ کَانُوا قَلِیلًا فَهُمْ کَثِیرُونَ بِالْإِسْلَامِ عَزِیزُونَ بِالِاجْتِمَاعِ فَکُنْ قُطْباً وَ اسْتَدِرِ الرَّحَى بِالْعَرَبِ وَ أَصْلِهِمْ دُونَکَ نَارَ الْحَرْبِ فَإِنَّکَ إِنْ شَخَصْتَ مِنْ هَذِهِ الْأَرْضِ انْتَقَضَتْ عَلَیْکَ الْعَرَبُ مِنْ أَطْرَافِهَا وَ أَقْطَارِهَا حَتَّى یَکُونَ مَا تَدَعُ وَرَاءَکَ مِنَ الْعَوْرَاتِ أَهَمَّ إِلَیْکَ مِمَّا بَیْنَ یَدَیْکَ إِنَّ الْأَعَاجِمَ إِنْ یَنْظُرُوا إِلَیْکَ غَداً یَقُولُوا هَذَا أَصْلُ الْعَرَبِ فَإِذَا اقْتَطَعْتُمُوهُ اسْتَرَحْتُمْ فَیَکُونُ ذَلِکَ أَشَدَّ لِکَلَبِهِمْ عَلَیْکَ وَ طَمَعِهِمْ فِیکَ فَأَمَّا مَا ذَکَرْتَ مِنْ مَسِیرِ الْقَوْمِ إِلَى قِتَالِ الْمُسْلِمِینَ فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ هُوَ أَکْرَهُ لِمَسِیرِهِمْ مِنْکَ وَ هُوَ أَقْدَرُ عَلَى تَغْیِیرِ مَا یَکْرَهُ وَ أَمَّا مَا ذَکَرْتَ مِنْ عَدَدِهِمْ فَإِنَّا لَمْ نَکُنْ نُقَاتِلُ فِیمَا مَضَى بِالْکَثْرَةِ وَ إِنَّمَا کُنَّا نُقَاتِلُ بِالنَّصْرِ وَ الْمَعُونَةِ .

راهنمائی عمر
خطبه ای است از آن حضرت (علیه السلام):این کلام مبارک را در پاسخ عمربن خطاب که با آن حضرت برای حرکت به جنگ با فارس مشورت کرده بود، فرموده است .

پیروزی و شکست این دین الهی با زیادی و کمی نبوده است، و این همان دین خداوندی است که خود آن را پیروز ساخت و لشکریان او کمک و یاری نمودند تا رسید به آن جا که رسید و طلوع کرد همانگونه که طلوع کرد و ما در مسیر وعده خداوندی هستیم. و خداوند وعده خود را به جای می آورد و سپاهش را یاری می نماید، و موقعیت کسی که زمامداری جامعه را در دست دارد، موقعیت طناب در دانه ها(ی ارزشمند) است که آن ها را جمع می نماید و پهلوی هم قرار می دهد. پس اگر آن طناب بریده شود، دانه ها پراکنده شود و از بین برود و سپس همه آن ها با یکدیگر جمع نمی گردد. اگر چه عدد عرب امروز کم است، ولی به جهت ایمان راستین به اسلام زیادند، و با اتحادی که دارند عزیزند. تو قطب و محور باش و آسیاب عرب را بگردان و آتش جنگ را به دور از خود شعله ور سازد. تو اگر از این سرزمین حرکت کنی، عرب از اطراف و اکناف این زمین از تو سرپیچی کنند و پیمان ها بشکنند تا آن جا که آن اختلالات مرزی که پشت سر تو به وجود می آید، بااهمیت تر و سخت تر
از آن پیکار خواهد گشت که در پیش رو داری. اگر عجم ها فردا در تو بنگرند خواهند گفت:
 (این است اصل و (رییس) عرب، پس اگر او را بریدید و از بین بردید، راحت خواهید گشت.) و این تخیل و تلقین باعث تشدید جسارت و هجوم و طمع غلبه آنان بر تو خواهد بود. و اما این که گفتی:
 (دشمن برای جنگ با مسلمانان حرکت کرده است.) خداوند سبحان به حرکت و حمله آنان بر مسلمین ناخشنودتر از تو است. و خداوند متعال برای رفع آنچه که کراهت دارد تواناتر است. و اما آنچه که درباره آنان متذکر شدی، ما در گذشته با کثرت سپاه و قوه نمی جنگیدیم، بلکه ما تنها با یاری و کمک خداوندی جهاد می کردیم.